aychovsky demis ya, aklima bir sey geldi:)
Split brain diye bir beyin hastaligi var.
Simdi kullandigimiz dil, beynin sol kisminda konuslanmis vaziyette. Herhangi bir sey soyleyecegin zaman oraya basvurup, karsiligi neyse ses tellerine diline gonderiyor veriyi o kelimeyi soylemen icin. Daha once bir elma gormus birine bu nedir diye sordugunda retinaya dusen goruntu gorsel hafizada kayitli olan "elma" denen seyin goruntusu ile eslesiyor, gorsel hafiza diyor ki tamam, tanimlandi. Sonra dil merkezine gidiyor sol kisimdaki, bu goruntuyle eslesen seyi istiyor, dil merkezinde de "e-l-m-a" diye karsiligini bulup gordugu seyin ne oldugu sorusuna "elma" diye yanit veriyor vatandas. Goruntu retinaya dustu, daha onceden tanimli nesne ile eslesti, eslesen goruntu dil merkezinde daha once kayitli olan kelime ile eslesti ve sonra "bu bir elma" diye soyledi. Gozlerde beyine simetrik bir sekilde bagli. Sag goz sol tarafa, sol goz sag tarafa bagli. Beynin iki kismi da birbirine bagli, ne varsa veri namina birbiri ile paylasiyorlar. Sen tek gozunu kapatiyorsun, yine cisimleri taniyorsun. Bir goz kapali, goruntu ile ilgili veri goruntunun kayitli oldugu beyin yarisina gidiyor, obur goz kapali oldugu icin kelime karsiligi bulunmak uzere iki yari arasindaki baglanti yoluyla diger tarafa da iletiliyor ve kelime karsiligi da bulunuyor. Tek goz tek tarafa bagli ama yine cismi taniyorsun.
Ama split brain hastalarinda iki yari arasindaki baglanti hasarli. Bir gozunu katip bakiyor, bu bir elma diyor. Ama diger gozu kapatip oburuyle baktiginda goruntu gorsel hafizada tanimli "elma" goruntusuyle eslesiyor ama iki yari arasindaki baglanti kopuk oldugu icin dil kismina veri ulasmiyor. Goruntu eslesti ama kelime karsiligi bulunamiyor, obur gozun de acik olup goruntunun direk sol tarafa ulasmasi lazim ki dil merkezinden kelime karsiligi bulunsun. Cunku normal insanlardaki gibi bir yaridan diger yariya veri ulasmiyor. Soruyorlar bu cismi taniyor musun diye, "evet evet, taniyorum tabi" diyor, "ne peki bu?" diye sorduklarinda ise adini soyleyemiyor. Cismi taniyor, cok bilindik bir sey ama "elma" deyiveremiyor.
Ne sag tarafin kabahati var, ne sol tarafin, split brain hastasinda iki taraf da sorunsuz calisiyor. Muazzam gorsel hafiza ve muazzam dil merkezi hala muazzam ama veri gitmiyor. Baglanti yok iste, sag taraf da sol taraf da veriyi cok net isliyor, veri iletilebilseydi cok rahat isleyebilecekti dil merkezi veriyi.
Split brain hastasinda sag ve sol beynin birbirine kabahat bulmamasini dilerdim.
0