Sadece pratigine ihtiyacın oldugunu varsayarak, TDK cikisli bilgi paylasacagim, yoksa hangisi Türkce icin en uygun kullanimdir tartismasi ekollere gore birazcik degisken. Gri alan.
Insanlar ozelinde, cogul anlamini veren bir kelimenin (ornegin nam-i diger topluluk isimleri) ya da ekin, bir cumlede bir tanecik olmasi yeterli. "Insanlar gittiler." hatali degil, ancak iyi kullanim da degil. Cunku Turkce tasarruf dili. Ama hayvan, bitki vs. de iki kez kullanmak yanlis degil.
Isin kuyrugu kimse belirsiz zamirlerde de kopuyor. TDK diyor ki: ''Sokakta kimsecikler yoktular.” denmez. “Sokakta kimsecikler yoktu.” denir. “Herkes, miting alanında toplandılar.” denmez, “Herkes miting alanında toplandı.” denir. '' (ZÜLFİKAR 2013: 19)
Burada kullanimda tasarrufa gitmisiz. Her zaman lise dilbilgisi kitaplarindaki gibi, ozne cogulsa yuklem cogul olmali bilgisine, tonlarca yazar da uymamis mesela. Hem de hayvan, bitki ve cansiz esyalarda da uymamis:
Orhan Seyfi Orhon’un makalelerden oluşan Kulaktan Kulağa adlı eserinde “Akşamları Eminönünde, Karaköyde, tramvaylar, otomobiller, arabalar sıralanıyor.”(61. s.)
Sonuc olarak, bir netlik yok, istatistiki veri var mi bilmiyorum ama soyle bir gozlem var: "Günümüzde çokluk ifade eden kelimelerin ve belirsizlik zamirlerinin bağlı olduğu yüklemlerin tekil olması yönünde bir eğilim olduğu sezilmektedir." (ZÜLFİKAR 2013: 20)
Ikinci soruda, alayci yaklasim demek icin, baglami bilmek sart. "Müdür beyler bu gün toplantiya katilamayacaklar." alayci da olabilir, saygili da. Vurgu mühim. Senin örnegindeki kullanim kurallasmis degil. Bu tip kullanimlar da gri alana dahil. Zeynep Korkmaz iyelik eki diyordu, bir baska grup yapim eki diyordu. Korkmaz'in gramer kitabina bakmak lazim.
Kaynak:
tdk.gov.tr