Aç karnına yağ yakımının temelini oluşturan şey, hormonlar ve enzimler: Leptin, lipaz, insülin, glukagon. Bu hormonların ve enzimlerin hepsi, gün içinde yapılan her türlü aktivitede, enerjinin yağlardan karşılanmasını amaç edinirler. Ben bunlardan birkaçına değinmek istiyorum. Bilgisayar başından kalkıp tuvalete giderken kullanılan enerji, genelde yağlardan karşılanır, karbonhidratlar bu döngüye çok katılmazlar, onlar yüksek efor gerektiren durumlarda ya da insülin varlığında dahil olurlar. Yağların enerji olarak kullanılması için vücut belirli durumlarda belirli hormonları devreye sokar. Misal herhangi bir durumda yağların enerji olarak kullanılması için, pankreastan lipaz enzimi (Pankreatik lipaz) salgılanır. Lipazın amacı, besinler nedeniyle oluşan yağları/lipitleri/trigliseritleri (Bunların hepsi aynı) yağ asitlerine parçalamak, sonra bu yağ asitlerini mitokondriye taşımak ve enerji döngüsüne sokup ATP üretimini başlatmaktır. Gün içerisinde yağlardan ATP (Enerji) üretimi kabaca böyle olur. Tabii bu üretim tek başına lipaza yüklenmez, açlık halinde devreye leptinler girer, leptinler yağ dokusunda bulunan bir hormondur, açlık halinde yağlardan salgılanır ve vücut yağların aynı şekilde ATP üretimine katılmasına neden olur.
Bu yukarıda anlattığımın dışında, bir de spor esnasında enerji üretimi var. Spor esnasında, aç olsan da olmasan da, ilk kullanılan enerji kaynağı kreatin-fosfattır ama o konuyu geçiyorum; açlık ve tokluk durumlarına değinmek istiyorum. Az önce gün içerisinde yağlardan nasıl ATP üretildiğini anlattım. Bu durum antrenman esnasında da geçerli fakat açlık halinde şöyle bir durum oluyor: Ne demiştik? Yağlardan ATP üretmek için pankreas lipaz salgılar, lipaz yağları yağ asitlerine ayırır ve sonra mitokondriye taşır orada da ATP üretilir. İşte, açlık halinde, yani kanda insülin yokken bunların hiçbirine gerek kalmaz, zira uzun uyku-açlık döneminde, yağlar-lipitler kendiliğinden yağ asitlerine ayrışır ve kanda serbest halde dolaşmaya başlar, bu durumda lipazın salgılanmasına hiç gerek kalmadan karnitin hormonu yağ asitlerini mitokondriye taşıyarak ATP üretimini başlatır. Aç karnına antrenman yapıldığında, yağların yakılması süreci bu şekilde kısalıyor. Eğer bir şeyler yenilirse, yani insülin salınırsa, bu süreç yine uzuyor. Zira insülinin varlığında, buraya gelene kadar saydığım hormonların hiçbiri kullanılamıyor, o zaman da karbonhidratlar enerji olarak kullanılıyor, ta ki insülin kandan temizlenene kadar. Durum biraz bundan ibaret. Ha derseniz ki çok mu fark ediyor? Çok fark etmiyor; aç karnına 5 birim yağ yakarsan tok karnına 3 birim yağ yakarsın, aradaki 2 birimin senin için ne kadar önemli olduğu önemli, benim için önemli dersen aç karnına yaparsın, önemli değil dersen tok karnına, durum böyleyken böyle.
0