der meister var oradan yeni gelen, o cevaplayabilir çoğu soruyu sanırım. bi mesaj atmakta fayda var.

daha geçtiğimiz gün, okumak üzere gittiğim ukrayna'dan "kaç amk kaç!" diyerek geri döndüm. ülkede okumuş değilim ama geçtiğimiz seneyi "ukrayna'da okumak" planıyla geçirdim, dolayısıyla okumuş olanlar kadar olmasa da az buçuk biliyorum meseleleri. benim söyleyeceklerim ukrayna için geçerli ve rusya için çok farklı olduğunu zannetmiyorum. tabii bütün hayalleri yıkılmış biri olarak fazlasıyla yanlı olabileceğimi de göz önünde bulundur lütfen.

> ben ingilizce notlarım çok yüksek olduğundan ingiliz dili ve edebiyatı için başvurup kabul almıştım fakat herkes "parasını verdikten sonra kabul alırsın" görüşüne sahip. lise diploman ve transkriptin, varsa türkiye'de okuduğun üniversitenin transkripti falan iş görür. notların berbat değilse (yerine göre berbatsa bile) kabul alırsın diye tahmin ediyorum. bir okuldan olmazsa diğerinden alırsın.

> okul ücretleri şehirden şehre ve okuldan okula hayli değişiyor. benim okuyacağım okul (lviv, ivan franko üniversitesi. lviv üniversitesi diye de geçiyor) geçen sene bölüm için 900 dolar gibi bir yıllık harç alıyordu. bu sene hazırlık 29 bin hrivna (3500 lira civarı yapıyor) ve lisans yıllık 1500 dolar olarak güncellendi. ukraynaca okursan daha ucuza gelir ama onun için de hazırlık okuyup ukraynaca sınavını geçmen lazım. ingilizce okuyacağım dersen 3-4 bin falan harçlar. hele ki harkiv veya kiev'de okuyacaksan 5-6 bini bulabilir.

> yaşam maliyetleri yanıltmasın, o hataya ben de düştüm. ivan franko yabancı öğrencilere yurt ayarlıyor ve internetle birlikte aylık 40 liraya falan geliyor o yurt ama köpek bağlasan durmaz. ben orayı görünce arkama bakmadan kaçtım. interneti, oturma iznini çıkarttırdıktan sonra oradaki bir internet sağlayıcıyla görüşüp odana kendin çektiriyorsun. türkiye'de standartlarım çok düşük, ahırda yaşamaya razı gelirim dersen hiç problem yaşamazsın ama aksi takdirde kafayı yersin. o ortamı anlatmam mümkün değil, gidip görmeyen anlayamaz. bu arada ben de piremses değilim, yurtta banyo yaparken kafasına kabarmış tavan düşmüş adamım, bok ötesi yerlerde kaldığım oldu. sadece diyorum ki okula o kadar para verip de yabancı elde o sefalet çekilmez. bunun dışında ukrayna'da yaşam genel olarak ucuz olsa da yabancı olduğun için yerel dilde ustalaşıncaya kadar aklına gelebilecek her yerde affedersin tokmaklanacaksın. bi' de şu var, ortalama maaş 500 lira olmasına karşın eli yüzü düzgün bir daire kiralamak istersen 600-700 lirayı gözden çıkarman gerekebilir. hem ukrayna'nın it sektörünün merkezi haline gelmesi (it'ciler genelde dolarla maaş alıyor) hem de donbass'taki savaş (yaklaşık 1 milyon ukraynalı savaştan kaçıp ülkenin diğer şehirlerine dağıldı) emlak fiyatlarını uçurmuş durumda.

> ukrayna oturum izni konusunda görebileceğin en uyuz ülkelerden biri. iş veya okul sayesinde kalıcı oturum izni alamıyorsun, evlenmen lazım. 1-2 tane yol daha vardı ama onları imkansız bulduğumdan herhalde aklımda tutamamışım bile. yasal olarak çalışabilmen için "özel" biri olman lazım ayrıca, firma senin için oturma izni çıkaracaksa bu işi ukrayna'da yapacak birinin olmadığını ispatlamak zorunda. yani atıyorum satış temsilcisi mi olacaksın, "e ukrayna'da bu işi yapabilecek adam mı yok amk" diye soruyorlar. kaldı ki duyduğum kadarıyla şirketler de bu tip bürokratik saçmalıklar nedeniyle yabancı çalışana sıcak bakmıyor, bunlarla uğraşmak istemiyor.

> iş imkanı kişinin yeteneğine bakan bir durum. türkiye'de can çekişip ukrayna'da zengin olabilirsin pekala ama ekonomik olarak ukrayna türkiye'den katbekat küçük ve zayıf bir ülke. düzgün bir beyaz yakalı işinde alacağın maaş 800 lira falan olur ki bu ortalamanın üzerinde bir meblağ. buranın 3 bini gibi düşünülebilir. orada okuduğun zaman sular seller gibi ukraynaca ve rusça öğrenebileceksin (istekliysen), başka yabancı dilin varsa bunu kullanarak uluslararası firmalarda bi' şeyler kovalayabilirsin belki ama standart olarak ukrayna çok berbat seviyede, o açıdan oranın şartlarında iyi yaşasan bile hani türkiye'de 3-5 kuruş yollaman gereken ailen, dostun, kardeşin vs. varsa yapamazsın. kaldı ki berbat ekonomilerine rağmen artık geçtiğimiz 2-3 yıldaki kadar ucuz da değil ukrayna.

> eğitim dili benim okuyacağım okulda ukraynacaydı ve bu yüzden KESİNLİKLE ukraynaca hazırlığı geçmem gerekiyordu. bölümüm zaten ingiliz dili ve edebiyatı olduğu için bunu pek önemsemedim açıkçası ama atıyorum veterinerlik okuyacak olsaydım, bunu ukraynaca yapacak olmam sıkıntı olabilirdi. kiril alfabesi bir şey değil de el yazısı öldürüyor insanı. alfabeyi 6-7 yıldır biliyorum, el yazısını hala okuyamıyorum. bunun dışında ingilizce bölümleri olan üniversiteler de var muhakkak ama onların bile ukraynaca hazırlığı tamamlama şartı olabilir. olmayanı da 3-4 bin dolar istiyor zaten en az harç olarak.

***

"madem bu kadar boktandı sen neden gittin amk?" diyen olursa: türkiye'de yaşamak istemediğim, slav ülkelerini sevdiğim ve rusçayı öğrenmeyi çok istediğim için, bütçemin el verdiği tek ülke olan ukrayna'yı denemek istedim. burada da geleceğim yok nasılsa dedim, orayı denemekten zarar gelmez. daha önce gidip gördüğüm bir ülke olmasına, oranın yerlisi tanıdıklarım da bulunmasına karşın arkama bile bakmadan kaçtım ama netice itibariyle.

dediğim gibi bu tamamen "yanlı" ve kişisel yorumum. orada çok mutlu mesut yaşayan türkler de biliyorum. hatta gider gitmez tanıştığım eleman hazırlığı bitirmişti işte, sevgilisiyle eve çıkmıştı, takılıyodu adam yani kafası rahattı. türkiye'de geleceğin yoksa ve paran varsa oku. benim gibi "nasılsa ucuz memleket" diye küçümseyip aylık 600-700 lira bütçeyle gitme. yurtta kalmayı (okulun sağladığı ucuz yurtlarda en azından) aklından bile geçirme. evet zorlarsan ukrayna'da ayda 200 liraya da geçinirsin ama oranın taş kemiren, çocuğunun ilacını karaborsada almak zorunda kalan gariban ukraynalısı gibi geçinirsin.

son olarak şunu ekleyeyim, ben bunları ukrayna'yı bayağı bayağı, özellikle seven birisi olarak söylüyorum. zaten ukrayna'ya/slav ülkelerine özellikle ilgisi olmayan insanın yaşayabileceği bir yer değil. ha bende o bile yeterli olmadı işte.

***

unutmadan önemli bir detay: ukrayna'da okumayı düşünüyorsan vize başvurunu istanbul'dan yapmanı öneririm. internette araştırdığında karşına çıkacak olan resmi sayfa büyükelçilik'e ait ve oradaki bilgiler ankara için geçerli. istanbul'daki konsolosluğa git, hesap bilgilerini falan oradan al. ben mal gibi büyükelçilik hesabına harç yatırdığım için gidip oradan başvurmak zorunda kaldım ve ankara'daki görevliler basbayağı türkçe konuşamıyor. anlaşamıyorsun. noter onaylı sureti orijinal falan zannediyor. ömrümden ömür gitti orada vizeyi alana kadar. istanbul'da ise sempatik mi sempatik bi adam var, hem türkçesi düzgün hem de her konuda yardımcı oluyor. ankara'yla uğraşma, kafayı yersin.

Parayı basarsan her kapı açılır. Türkiye'den ayda 3 bin lira gibi bir meblağ gelirse lüks içinde yaşarsın. Ucu ucuna yaşayacaksan hiç gelme, ama dediğim miktara yakın bir gelirin olacaksa Türkiye'de yapamayacağın lüksü yaparsın.

Ev kiraları oraya göre yüksek deniz manzaralı lüks bir daire 2 bin lira falan. Yaşanabilir evler 600-700'den başlar.

Ortalama olmayan yaşam maliyetinden şöyle örnek vereyim; 1 hafta 3 öğün lüks mekanlarda takılıp dudağımı kurutup çatlatacak kadar alkol içip, bol miktarda bahşiş bırakıp harcadığım para 600 liraydı.

Yurt konusunda ise, der mesiter'ın dediği gibi, tabi 40 lira vereceksen. Ayda 600 liraya 1+1 otel odasında tek başına da kalıyorsun. Tamamen parasal her mevzu, çok büyük bir uçurum var arada.

@der meister tam mesaj atıyordum ki yazdınız, teşekkür ederim detaylı bilgi için. Orayı düşünme sebebim tamamen sizinki ile aynı.

İletişim ile ilgili bir bölüm okumak istiyorum ancak burada konaklama işletmeciliği mezunuyum, kafama yatan bir bölüm olursa yüksek lisans olarak da düşünebilirim. Lisans ya da yüksek lisans arasında ücret farkı var mıdır ve bende dil yok, hazırlık okumam şart olacağı için hazırlık fiyatları da değişiyor mu? Bir de herhangi bir danışmanlık firması aracılığıyla mı gitmem gerekiyor yoksa işlemleri kendim de halledebilir miyim?

Şu an freelance çalışıyorum, iş imkanlarını kalıcı olabilmek için sordum aslında. Aylık 1000-1500 arasını rahat karşılarım, 2000'i zorlarım. Bu miktar ev tutup yaşamak için yeterli olur sanırım?

@once bilgi için teşekkürler, gelme dediğinize göre hala oradasınız. Okul mu yoksa iş için mi oradasınız, bir de orası Ukrayna mı Rusya mı :)

Son olarak Rusya-Ukrayna savaş durumu şu an nedir? Yağmurdan kaçıp, doluya tutulur muyuz?

Açıkçası kafam biraz karışık, kararsız bir durumdayım ama yapamayıp geri dönsem dahi bana dil açısından katkısı olur diye düşünüyorum.

rica ederim ne demek.

dil yok derken ingilizce mi yok ukraynaca mı? ukraynaca yoksa, yüksek lisans için çok problem olacağını sanmıyorum çünkü muhtemelen ingilizce bölüm bulabilirsin. hem ukraynaca hem ingilizce yoksa büyük sıkıntı. yine kabul alırsın ama nasıl okursun bilmiyorum. kaldı ki ukraynalılar ingilizceyi hiç bilmiyor, az buçuk rusça-ukraynaca bilmeden gidersen öylece kalakalırsın, adamların yabancı dil ilgisi/bilgisi felaket durumda. hazırlık yanılmıyorsam lisans eğitimi için şart, o yüzden yüksek lisansta ihtiyaç olmayabilir. yüksek lisans programları lisanslardan biraz daha pahalı oluyor gördüğüm kadarıyla. en azından benim gideceğim okulda öyleydi. lisansları 1500 dolara, yüksek lisansları 1750 dolara sabitlemişlerdi bu sene için.

aylık 1500 lira, bugün itibariyle 13 bin hrivna yapar ki bu parayla ev kiralamayı geçtim ukrayna'nın yarısını alabilirsin. yalnız önceden sağlam bir birikimle gitmeni tavsiye ederim çünkü ilk etapta masraf fazla olabilir. en basitinden, normalde 6 lira tutacak yol için taksiciler senden 36 lira talep edecek. bizdeki gibi "çete" oldukları için, oradan uzaklaşmadığın sürece hiç kimseden daha uygun bir fiyat alamayacaksın. bunun gibi şeyler. tabii bunlar ilk zamanlarda olur, dili öğrenip etrafı tanıdıktan sonra üstesinden gelirsin. zaten o zaman onlar da dürtmeye kalkmaz. ama benim gibi elinde ekstra 500-600 lirayla gitme işte, en azından 3-4 binin olsun her ihtimale karşı. yoksa en ufak bir sıkıntıda ortada kalırsın. ukrayna'da ev kiralamak, daha doğrusu sözleşmeli ve legal olarak yaşamak da hayli sıkıntılı bu arada. yine bürokratik işlemler dolayısıyla ev sahipleri yanaşmıyor. tanıdık, çok para veya sağlam ukraynaca yoksa delirtir insanı.

savaşa gelecek olursak, o nispeten küçük bir bölgede devam ediyor ama etkisini tüm ukrayna'da hissedebilirsin. lviv'de bile (ülkenin ta diğer ucunda. hakkari-edirne gibi düşün) her taraf asker dolu. reklam panolarında "OĞLUM ORDUYA GELİN LAN UKRAYNA ÇOK GÜZEL!1!11" temalı çağrılar var. 5 erkek çocuğunun 3'ünün elinde oyuncak silah var mesela, bizim agresif türk veletleri onların yanında mülayim kalır. seni direkt olarak etkiler mi? savaş bölgesinde olmadığın sürece etkilemez ama sorun şu ki savaşın ne kadar devam edeceği veya nereye yayılacağı konusunda kimsenin fikri yok. mesela son birkaç haftadır rusya'nın ukrayna sınırlarını her yönden çevirdiğine ve 400 bin civarı asker yığdığına dair çok kuvvetli iddialar var. kaldı ki rusya da reddetmiyor bunları, "tatbikat yapıyoruz amk size ne oluyo" diyor. politik olarak ukrayna'ya resmen savaş açmak/ukrayna'yı komple ilhak etmek bence rusya'ya hiçbir şey kazandırmaz. o yüzden bir gece ansızın 82 harkiv 83 kiev yapacaklarını HİÇ zannetmiyorum ama yine de herkes oldukça gergin. sonuçta iki sene önce de kimse kırım'ın ilhak edileceğini veya luhansk'ın rusların eline geçeceğini tahmin etmiyordu.

bana sorarsan ukrayna'nın yakın gelecekte düzelmesi çok zor. uzun vadede belki ama önümüzdeki 3-5 yıl içinde işler karışık. poroşenko yoldaşımın approval rating'i (türkçesini bilmiyorum, halk desteği diyim) günden güne azalıyor ve bunu fırsat bilen rusya da erken seçim için baskı yapıyor. yapıyor ki bir kremlin kuklasını yerleştirebilsin tekrar yanukoviç gibi. minsk anlaşmasının şartları da yerine getirilmiyor bu arada... bu rusya'yı çok etkilemiyor çünkü rusya zaten tonla ambargo yemiş durumda ama ukrayna şu an avrupa ve amerika'nın ittirmesiyle ayakta kalabiliyor. haliyle artık "ulan kış geliyo ruslarla daha fazla kapışmamamız lazım, gaz lazım, niye ukrayna'ya bu kadar destek veriyoz ki adamlar iplemiyo bile" sesleri daha gür çıkmaya başladı. söz verilen reformların neredeyse hiçbirisi yapılmadı. liste uzar gider. ukrayna içerde de dışarda da rahat değil şu an, hem siyasi hem ekonomik atmosfer fazlasıyla çalkantılı ve dışa bağımlı. bir de ukraynalılar anlamadığım bir şekilde clinton'ın seçilmesini istiyor ama bence fark etmez, her türlü şu anki güçlü desteklerini yakın zamanda kaybedecekler. şu an ne abd'nin ne de ab'nin bu savaşı daha fazla harlayacak gücü/isteği var. zamanla azalacak, korkarım ki yine rusya'nın eline kalacaklar.

ben de "hiçbir şey olmazsa dil öğrenirim lan" demiştim ama bilmiyorum hocam, dediğim gibi moral bozmak da istemiyorum çünkü orada gayet mutlu mesut yaşayan bissürü yabancı var ama bana gelmedi pek ya. oraları çok sevdiğim ve ukrayna'yla yatıp kalktığım, ukraynalı dostlarıma destek için bazen evin içinde helikopter olup tu tu tu diye ses çıkardığım halde. türkiye boktan ama ukrayna daha boktan. sanat sanat içindir diyen ve toplumdan kopuk yaşayan bir ukrayna aydını olmayacaksan verdiğin paraya değmez. yine de kaybedecek bir şeyim yok ve param var dersen, aklına yatıyorsa dene yahu zarar gelmez. olmuyorsa dönersin. ben aylık gelirim 2000'i zorlayabilecek seviyede olsa, birikmişim de varsa macaristan falan düşünürdüm. o da süper değil ama en azından daha düzgün bir avrupa ülkesi. debrecen falan ukrayna'ya da yakın hem, atlar gezmeye gidersin.

@der meister ingilizce yok, yani var da yarısı işaret dili :) zaten kimse bilmiyorsa gerek de yokmuş. ilk etapta sıktını çekilecek mecbur, bahsettiğin taksi örneğini turist olarak giden çoğu arkadaştan duydum. bu tip şeylere dediğin gibi buradan da aşinayız, alışana kadar idare edilecek artık. savaş konusunda da aslında bir anlamda buradan farkı yok gibi. burada da her an her şey olabilir modunda yaşadığımız için...

bahsettiğin okul fiytları benim internette gördüklerime çok daha uygun. hangi şehirdeydin ve okuldu seninkisi? bir de kayıt dönemleri ne zaman acaba? bu yıl için muhtemelen geç kaldım ama kayıtlar yıllık mı yoksa dönemlik mi? dönemlikse en azından diğer döneme yetişebilirim.

hocam yalnız ingilizce yoksa okulla iletişim kurma şansın neredeyse sıfır. bu durumda danışman firmayla çalışmanı tavsiye ederim. normalde her şeyi kendin de halledebilirsin ama zaten çok zor oluyor, ben maddi durumum müsait olsaydı hiç uğraşmayıp her şeyi danışmana paslardım. her şeyin düzgün işlediği bir avrupa ülkesi olsa kendin yaparsın da ukrayna bürokrasisiyle kendi kendine savaşmak cidden eziyet. bunun yanında gidene kadar ağırlıklı olarak ukraynaca (veya rusça, buna ayrıca değineceğim) ve biraz da ingilizce çalışmanı tavsiye ederim çünkü hem ukraynaca & rusça hem de ingilizce yoksa basbayağı kimseyle iletişim kuramazsın ve ukrayna gibi saçma bir ülkede bu ciddi sorun yaratabilir. benim kaldığım evdeki salak gopnik dostumuz (kendisi evin asıl sahibi miydi, neciydi bilmiyorum tam) 2 saat içinde uçağım olmasına ve taksi apartmanın önünde beklemesine rağmen evden çıkmama izin vermiyordu mesela, "evi kiraladığın adam gelsin, onunla konuşucam" diye. en sonunda google translate'e "paranın tamamını ödedin mi?" yazıp gösterdi. rusça olarak "ödedim amk o adama verdim işte" dedim, "ha tamam o zaman" deyip bıraktı. orada 2 kelime rusça veya ingilizce bilmesem ya adamla tekme tokat kavga etmem gerekecekti ya da uçağı kaçıracaktım. kaldı ki taksiyi de apartmanın önünde rastgele birinden rica ederek çağırttım mesela. sokağa çıkıp kendim çevirsem çok fazla geçiriyorlar, cepten aradığın zaman çok daha ucuz. daha resmi yani öyle söyleyeyim, kafalarına göre fiyat belirleyemiyorlar. sadece 10 kelime bile rusça/ukraynaca işini çok kolaylaştırabilir.

benim okul aha şo, attığım link uluslararası öğrenci şeysi direkt: international.lnu.edu.ua

lviv yakın zamana kadar bayağı ucuzdu, dolayısıyla eğitim de hayli ucuz ama yakın zamanda orası da çok popülerleşti, 3-5 seneye kalmaz harkiv-odessa ayarında bir yere dönüşür diye tahmin ediyorum. bu dönem için kayıtlar geçti evet, dersler 1 eylül'de başlıyor. ben mart-nisan gibi kabul almıştım. kayıt işi dönemlik mi yıllık mı onu bilmiyorum maalesef.

şimdi döneyim bu "tekrar geleceğim" dediğim rusça konusuna... ukrayna yakın zamana kadar rusya'nın küçük biraderiydi ve her yerinde rusça konuşulurdu ama savaş başladığından bu yana bazı kesimlerle (özellikle batı tarafında) çok ciddi bir rus nefreti mevcut. lviv zaten ukrayna milliyetçiliğinin kalesi. atıyorum zaporijya, harkiv, kiev, odessa, dnipro gibi şehirlerde okuyacaksan rusça konuşmana kimse bir şey demez ama lviv'de, lutsk'ta pek önermem. yabancı olduğun için ses etmezler, öyle rusça konuşanı kesiyolar durumu yok, hala ülkenin her yerinde rusça fazlasıyla yaygın ama yine de lviv'e gideceksen ihtiyaç duyacağın dil rusça değil ukraynaca olacak. önceliğin rusça öğrenmekse, ben kiev-harkiv taraflarına gitmeni öneririm. lviv'den daha pahalıdır ama daha "rus" ve homojendir. ayrıca gitmedim ama daha gelişmiş olduklarını tahmin ediyorum. lviv çok güzel olmasına karşın biraz depresif ve eski bir şehir. harkiv ankara, kiev istanbul'sa lviv eskişehir falandır öyle diyim. gerçi bu biraz büyük-küçük karşılaştırması oldu depresiflikten ve eskilikten ziyade.

bu yılı kaçırdığıma göre hem maddi hem manevi hem de dil olarak hazırlanmak için bolca vakit var önümde o zaman. dediğin gibi biraz dile çalışmak en mantıklısı, bu arada şehir ve okul olarak da hangisini istediğime karar vermiş olurum. kaybedecek bir şey yok :) en kötü döneriz kürkçü dükkanına. çok teşekkür ederim bilgiler için, iyisiyle kötüsüyle bir şeyler belirdi kafamda. bundan sonrasını yaşayarak görücez artık. hakkımızda hayırlısı :) sağolun tekrardan.