bilen biri tekrar beni düzeltecektir ama firkir vermesi acisindan diyorum. bir ürünün yüzde 60(?) kadarinin o ülkede üretildigini ispatlarsaniz (ya da ikna ederseniz patent tecil vs iliskili kisileri) sizin üretiminiz oluyor.

bu noktada önemli bir husus da bu derecelendirmenin cok nesnel olmamasi. mesela bir ürün tasarlayin tamamen yurtdisinda yaptirin ama yazilimini kendiniz yaptiginiz ve yazilimin tüm fonsiyonaliteyi sagladigini, yazilim olmadan ürünün cöp oldugunu, yazilimi yapmanin ürünün yüzde 80i demek oldugunu anlatabilirseniz, evet, yerli üretim diye nitelendirebiliyorsunuz yasal olarak. öyle bir sey iste. cok bölük pörcük anlattim burda biri anlatinca okumustum bu kadar kalmis kafamda.

pesin edit: son reklamlarini bilmiyorum ama her söylenene inanmamak icin de gecerli nedenler var. ama yok gercekten yasal olarak söyleme haklari varsa, yukaridaki gibi bir prosedür cakalligidir. yoksa tamami yerli mali neredeyse hicbir seyimiz yok. materyali bile isleyemiyorken hele.

Yüzde olayi böyleyse epey tartismaya acik bir konu bu, geminin motorunu ve bir cok mekanik aksamini uretmiyecen, elektronik sistemlerini uretmeyecen, kaportasini ve elektrik tesisatini cekip yerli demek haksizlik gibi geldi. Mesele turkiye de uretilmesi degil uretilebilmesi yani teknik anlamda o yeterlilikteysek sevindirici.

Türkiye'de motor tasarlanıp imal edilmedi henüz. motoru yapsanız da muhakkak yurt dışından gelen parçalar olacaktır (hammadde, kapı kulbu, civata gibi küçük parçalar dahil). dolayısıyla motoru biz yapsak da hiçbir zaman %100 yerli olmayacak.

dolayısıyla "%100 yerli" kullanımı sizin sorunuz kapsamında doğru değil. bu da sizin dediğiniz apple da çin'de üretiyor noktasına geliyor. bindiğiniz toyota araba %100 japon değil yani. fakat toyota nasıl Japon arabasıysa bu da Türk gemisi, bu şekilde tanıtılabilir fakat diğeri daha dikkat çekici olduğundan tercih ediliyor muhtemelen.

neyse uzatmayayım

o devasa dizel motoru yapabilecek kapasitede olup olmamiz aslinda esas olay benim icin. Bence apple ve toyota icin cin de falan yapilan uretim makul karsilanabilir.( bu ulkelerdeki isgucu fiyatlarinin yuksek olmasindan dolayi) ancak bizim icin boyle degil biz eger benzerleri ile yarisabilecek bir motor vs. yapabilseydik yapmamiz gerekirdi. o yuzden kimse kusura bakmasin gemi govdesi falan da teknoloji ister tabi ama kaporta boya yaparak, yuksek teknolojinin yerli uretim olmadigi bir gemiyi yerli saymam ben. kim ne sayarsa saysin.

ülke olarak bilim ve teknik anlamında pek iyi bir noktada değiliz. bir kaç önemli şirketimiz var onlarda asırlık şirketler. onun haricinde sanayimiz genelde makine elemanları, metal plakalar, saclar v.s gibi temel parçaların üretiminden oluşuyor.

mekanik aksamlarla çalışan parçaların üretimi ise çok büyük teknoloji gerektiriyor. misal tabancalar, pistonlu motorlar, jet motorları, kol saati v.s gibi ürünlerin üretimi çok çok zor. bu parçaların temelinde elektrik ve bilgisayar değil tamamen mekanik güçler söz konusu. üreteceğin parçalar son derece hassas üretilmesi gerekiyor. genelde iş argeye dayanıyor yani. çok iyi yetişmiş mühendis, asırlık tecrübe, yüksek yatırım olmalı. bunlarda ülkemizde pek mevcut değil. haliyle önemli kısımlarını üretimini yapamıyoruz.

gemiyi bilmiyorum ama ürettiğimiz kısımlar gövdesi, tasarımı, iç dizaynı boyası, kapısı v.s gibi temel inşaat yapılarıdır. geriye kalan elektronik ekipmanlar, motorlar v.s tamamen ithal sanırsam. işin %90 kadarı türkiye'de üretildiği içinde yerli olarak geçiyor. o ithal parçalar olmasa gemi suda yüzen bir konserve kutusundan farksız elbette.

şimdi kruvazör falan üretsek motor ve silahlar ithal olsa geriye kalan kısımlar bize ait olsa türk malı diyebiliriz sonuçta dış malzemesi, tasarımı önemli konular ama sismik geminin asıl amacı o elektronik ölçüm ekipmanları. bunlar ithal oluncada herhangi bir balıkçı teknesinden bir farkı kalmamış oluyor ki zaten yıllardır tersanelerimizde büyük yük gemileri üretebiliyoruz. tutupta parayı basıp ölçüm malzemelerini hazır alıp ürettiğimiz bir gemiye takınca biz sismik bir gemi ürettik teknolojide bir adım daha ilerledik diyemeyiz.

acilin, kaynakla geldim bu sefer.

gümrük kanunu 19. madde "üretimi birden fazla ülkede gerçekleştirilen eşyanın bir ülke menşeli sayılabilmesi için, o ülkede yeni bir ürün imal edilmesi veya imalatın önemli bir aşamasının ve ekonomik yönden gerekli görülen en son esaslı işçilik ve eylemin o ülkede bu amaçla donatılmış işletmelerde yapılması gerekir."

nerden aklimda kaldigi ise su debeden dolayiymis:

eksisozluk.com

ek bilgi icin suraya bakilmaliymis:

eksisozluk.com

simdi, akpyi bir kenara birakalim, o konuda baslarsak bitmez bu muhabbet, ama herhangi bir konuda 100de 100 yerli demek dogru degildir. yerli demek, ya da türk menseili demek tamam yasal olarak var öyle hakkin, ama yüzde yüz yerli demek manipulasyon, lafi carpitmadir bence. nacizane fikrim bu.

%100 yerli diye bir şey olması mantıksız zaten mühendislik temeli olarak. Apple'da gidiyor ARM cortex m9'u gidiyor bir üreticiden alıyor, bataryayı gidiyor başka üreticiden alıyor, MEMS sensörleri gidiyor başka yerden alıyor. Küçük ya da büyük teknolojik ürünlerde delegasyon yapmayı bilmelisiniz. Ha, reklamlarda bahsettikleri o %100 lafı nüfusumuzun %60'ını keklemek için bu aralar uydurulan bir goygoydan başka bir şey değil (şaşırdık mı? hayır.)

O helikopterlerin, milgem'lerin nasıl projelendirildiğini de iyi bilirim. Savunma sanayi müsteşarlığı hayvan gibi fon açar (AB'den de alınan fonları kullanarak tabi (hani şu cukkalanan fonlar) -allahtan sırf vergi geliri ile değil) sonra da büyükbaş sanayi konsorsiyumlarına projeyi ihale eder (aselsan, tai vs.). Bu şirketler de gider Thales gibi dünya devleri ile ortaklık kurar, ufak tefek konularda da savunma sanayi kobilerine işi delege eder (yapısal analiz, çevresel testler ve sertifikasyon gibi). Hammadde zaten doğrudan ithal, büyük yurtdışı ar-ge kuruluşlarından danışmanlıkla işin tekniği yapılır, ufak tefek konular yurtiçi ar-ge şirketlerine yaptırılır.

Hal böyleyken. SSM yerlilik oranı denilen ucube bir kriterleme yapar; bu kadar şey dışarıdan alınıyorken bile yerlilik oranı nasıl oluyorsa %90'dan çok çıkar (aselsan'daki proje yöneticisi excel'de tablo hazırlar ve maliyetleri totosundan sıkar kısacası) aksi takdirde SSM işi aselsan'a vermez.

Velhasıl, çıktıları alınmış yerlilik oranı exceli müsteşar tarafından da onaylanarak bakana sunulur; o da başbakana gider, efendim %90 yerlilik ile helikopter yaptık der, başbakan da gider reklam ajansına %100 yerli gemi yaptık der.

Olay kısaca böyle

Stratejik ar-ge'de sürünüyoruz, kobiciliğimiz sac bükme ve işleme ile kısıtlı, yazılım devlerimizi fuarlarda gördüm muadilleri yabancı şirketlerin ürünleri karşısında komikten başka bir şey değiller, hizmet sektörümüz işini sevmeyen insanlarla dolu, devlet kurumlarımız yandaş doldurulmuş (trt'ye 400 işe yaramaz dangalak almışlar son 3 senede şimdi yayınları düzgün yürütecek personel bulamıyorlar), politikacılarımız hakkında yorum yapacak kadar ucuz nefesim yok..

Tek başarılı giden sanki şu anda startuo ekosistemi gibi, en azından teknolojinin o kısmına çok geç kalmadık, ama bilemem yine de.

IoT denilen bir şey geliyor adamlar 2020'de 20 milyar aleti internete bağlayacak, bizim bir önceki ulaştırma bakanının cloud computing ile ilgili söylediklerini hepiniz hatırlıyorsunuzdur.

Aklı olan kaçsın beyler, tünelin ucu bombok bir yere çıkıyor