ithalat azalır, ihracat artar. Neden?

TL değer kaybederse, ithalat yapmak zorlaşır. yani ithalat yapabilmen için döviz satın almalısın. senin paran uluslararası arenada geçerli bi para diil. e döviz pahalı olduğu için dolar almak zorlaşır ve ithalat azalır.

ihracat artar. neden? çünkü yurtdışına mal satmak cazip gelir. Niye? 1 dolar karşılığında 2 yerine 3 liran olur. böylece yurtdışına yönelirsin

1 dolar = 2 tl

tanesi 6 tlden gömlek satıyoruz yurt dışına. ihraç yani. yutrdışındaki bir gömlek için 3 dolar ödeyecek.

1 dolar = 3 tl olursa yurtdışındaki bir gömlek için bu sefer 2 dolar ödeyecek. yani tlnin değeri düşünce yurtdışına sattığımız mal ucuzladı. daha çok ihraç edebilcez. ihracat artacak.



1 dolar = 2 tl.

tanesi 6 dolardan ayakkabı alıyoruz yurtdışından. bir ayakkabı için 12 tl ödüyoruz.

1 dolar = 3 tl bu durumda bi ayakkabı için 18 tl ödemek zorunda kalıyoruz. yani yurtdışı mallar bizim için pahalı oluyor ve ithalatı azaltıyoruz.

türkiye'de üretilen bir malın piyasa fiyatı 1000 tl olsun. 1$=1 TL olursa bu malı yurtdışından alacak kişiye malın fiyatı 1000$ olur. ama tl değer kaybederse, yani tl'nin alabileceği dolar azalırsa ve örneğin 1$=2TL olursa, malın fiyatı yurtdışından bu malı alacak kişi için 500$ olur. teoride ihracat yapmak kolaylaşır.

diğer yandan yurtdışında 1000$'a bir mal satılsın. 1$=1TL iken türkiye'den bu malı almak isteyen kişi mal için 1000 TL öder (+ diğer maliyetler). ama tl değer kaybederse, yani tl'nin alabileceği dolar azalırsa ve örneğin 1$=2TL olursa, bu malı türkiye'den almak isteyen kişi mal için 2000 TL (+diğer maliyetler) öder. dolayısıyla teoride ithalat yapmak zorlaşır.

yani teoride tl'nin değer kaybetmesi ithalatı zorlaştırken ihracatı kolaylaştırır.

ancak gerçekte durum tam olarak böyle değil. türkiye'nin ithalatının kabaca %75'i aramal, hani üretim için gerekli ham maddeler. üretim için bu malların ithalatı, ikameleri olmadıkça zorunlu olduğundan, döviz kuru ne olursa olsun bu mallar ithal edilmeye devam edilecek. dolayısıyla ithalatın önemli bir bölümü döviz kurundan anlamlı bir şekilde etkilenmiyor. diğer yandan ihracatın tek belirleyicisi fiyat değil. türkiye'nin tüm dünyaca talep edilen malları yok. tüm dünyaca talep edilen türk malları olsaydı, bu mal ucuzladığında bu mallara olan talebin artacağı beklenirdi. ama ihraç edilen ürünlerin fiyatı, bu ürünlere olan talep üzerinde önemli bir değişken olarak görünmediği için ihracat da bu durumdan önemli ölçüde etkilenmiyor.

yani türkiye için konuşacak olursak; döviz kurundaki değişim dış ticaret üzerinde anlamlı bir etkide bulunmuyor. döviz kurunun; enflasyon, faiz gibi değişkenler üzerinde anlamlı etkisi var. ancak dış ticaret üzerinde yok, veya yok denecek kadar az.

@yankee jumping doğru söylemiş ama biraz daha açıklamaya çalışayım.

şimdi şöyle düşünün bir malı 100 tl hammadde 50 tl işçilik ile üretiyorsunuz. %10 karla satıyorsunuz. 165 tl, dolar 2 tl iken 83 dolar kadar ediyor. Dolar 3 tl olduğunda maliyetleriniz artmıyor. Fiyatınız bu kez 55 dolara denk geliyor ve ihracat yapmanız kolaylaşıyor.

ithalat için ise tam tersi. 100 dolarlık bir mal size 200 tl ye mal olacakken 300 tl'ye mal oluyor vergiler vs. de ona göre artıyor ve satamayacağınız bir fiyata geliyor.

Ancak; Türkiye'de dolar artmasına rağmen, bu ihracat üzerinde gereken etkiyi yapmadı. Neden?

Çünkü biz o 100 tl lik hammadde ve ara mamülün örnek vermek gerekirse 65 tl lik kısmını yurtdışından ithal ediyoruz. o nedenle artıştan olumsuz etkileniyor. Maliyetin kalan kısmının bu artıştan olumlu etkilenmesi yetmiyor. O nedenle Türkiye gibi ara mal ve hammaddede dışa bağımlılığı yüksek ülkelerde maalesef bu etki tam olarak çalışmıyor.

bu zaten devletin ihracat destekleme şeysidir. doların yükselmesi hiçbir zaman çok vahim bir durum değil ki.. dolarla borçlanmayana tabii.

ee o zaman tl nin değer kaybetmesi cari açık açısından olumlu etkisi var?

peki ithalat ihracat açısından değil de genel düşündüğümüzde tl nin değer kaybetmesinin dezavantajı ne ekonomide?

Zaten cari açığımızı kapatamadığımızda devalüasyon olur.

Tl değer kaybederse para politikası anlamsızlaşır, dolarizasyon denen olgu başlar yavaş yavaş. Yani insanlar tl değer kaybedecek diye ellerinde döviz tutmak isterler. Merkez bankası tl'yi cazip hale getirmeye çalışır fakat insanlar sallamaz vs.

İkincisi, tl'nin değer kaybetmesi demek türkiye'nin dolar cinsinden gösterilen gdp, gnp gibi değerlerinin düşmesi demek. Ülke notu açısından olumsuz bir gelişme bu. Aynı doğrultuda yabancı yatırımcı için de.

Üçüncüsü ise, enflasyon üzerinde baskı yaratır. Türkiye gibi ülkeler ithalata bağlıdır. Hammadde ve aramalı ithalatı yapar çokça ki bunları hep üretimde kullanır hem de tüketimde. Tl değer kaybedince ithalat denen şey yok olmayacak. Devam edecek ve daha pahalı hale gelmiş olacak. Bu da maliyet enflasyonu demek.

Eyyorlamam bu kadar.