Öncelikle 'check-up' tamamen pazarlama ürünü bir şey. Ortada sıkıntı yokken elli tane kan testi vs yaptırarak kanser olup olmadığını anlamak şu an pek mümkün değil. Bunun yerine, belli "tarama testleri" rutinde yapılır. Örneğin yenidoğanlarda sarılık, fenilketonürü, tiroid fonksiyonları vs ölçülür. Belli bir yaşın üzerinde olanlarda kan şekeri, lipid profiline bakılır. Kadınlarda belli bir yaştan sonra pap smear, mammografi, erkeklerde prostat, iki cinste kolonoskopi vs yapılır. Bunun dışında, rutin tarama sonucu erken teşhis edilemeyecek, edilse bile tedavisi olmayan, ya da tüm toplumu taramanın, olası hastalığın kendisinden daha büyük zarar oluşturabileceği durumlarda tarama yapılmaz.
Bir örnek, sigara içen (hatta içmeyen herkese her sene tomografi yapsan, bir çok kişinin akciğerlerinde nodül tespit edersin, ancak bu nodüllerin kanser mi yoksa iyi huylu mu olduğunu direkt anlamak mümkün değil. Boyutu küçükse, adamı 6 ay sonra tekrar çağırıp tekrar kontrol etmen gerekir, değişiklik yoksa 6 ay sonra tekrar çağır, yine değişikşik yoksa 1 sene sonra çağır (psikolojik yükü düşün)... Eğer şüpheli bir durum varsa opere etmen gerekir, belki de gereksiz yere operasyon yapmış olursun (operasyonun riskleri vs). Artı hastaya verdiğin radyasyonu düşün. Bu nedenle, atılan taş ve ürkütülen kurbağa göz önünde bulunduruluyor. Misal, belli bir süre sigara içmiş, 50 yaş üstü kişilerde, düşük doz radyasyonla tomografi öneriliyor ancak bunun dşında herkese önerilmiyor.
Peki, rutin tetstler dışında neler yapılabilir? Örneğin, ailede yaygın barsak kanseri var, bu durumda daha erken taramalara başlanır.
0