Klasik pusulaya mühür basılıp zarfa koyulduktan sonra sandığa atılan seçimlerde, yani bizdeki sistemde sayım tek sistemle; elle yapılır.
Öncelikle sandıktan çıkan zarf sayısıyla oy kullanan seçmenlerin sayısı karşılaştırılır. Fazla zarf varsa nedeni araştırılır ve denkleştirilir.
Sonra tüm zarflar tek tek açılarak oyun kime/hangi partiye verildiği tespit edilir, orda bulunanlara gösterilir.
Sayım döküm cetvelinde, oy kime/hangi partiye verilmişse sütununa bir çizgi konulur. Bu cetvelde her kişi için 1'den başlayıp oy kullanabilecek maksimum seçmen sayısından daha fazla bir sayıda (örneğin 400) biten küçük kutucuklar vardır. Çıkan her oy bu kutucuklara işaretlenir. Birinci oy için 1, 2. oy için 2 kutusu vs.
Tüm zarflar açılıp değerlendirildikten ve cetvele işlendikten sonra, sonuç ilgili tutanağa her aday/partinin aldığı oy yazılarak kurul tarafından imzalanır ve seçim kuruluna götürülerek teslim edilir.
Seçim kurulunda sandıklardan gelen tutanaklar SEÇSİS siteminde ilgili sandığın sonucu olarak işlenir ve kaydedilir.
Tüm sandıkların işlenmesi bitince Birleştirme tutanağı hazırlanır ve ilan edilir.
bu işlemler 22 temmuz genel seçimlerinde ve 21 ekim referandumunda, 35000 seçmeni olan ilçemizde saat 21 gibi bitmişti. ancak 2004 yerel seçimlerinde SEÇSİS başlamadığından ve seçim kurulunda kendi hazırladığım sonuç cetvelini doldurduğumdan, bir de itirazlar nedeniyle daha uzun sürmüştü. Tabi yerel seçimlerde belediye başkanlığı, belediye meclisi, il genel meclisi ve muhtarlık ve ihtiyar heyeti için ayrı ayrı formlar doldurulduğundan uzun sürmesi normaldi.
Peki nasıl oluyor da saat 6'da sonuçlar alınıyor derseniz, onu da anlatayım:
HEr sandık başında siyasi partilerin temsilcileri ve medya mensupları bulunur. Örneğin son iki seçimde özellikle Cihan Haber Ajansı yani STV grubu tüm sandıklara eleman göndermişti. Bu elemanlar oylar sayılırken kendileri de takip ediyorlar ve son zarf da açıldığında hemen genel merkezlerini arayarak, sandık numarasını ve çıkan sonucu bildiriyorlar. Yani daha sandık kurulu çıkan sonuca ilişkin tutanağı hazırlayıp, sandık alanını terketmeden, sandık sonucu, haber veya parti merkezine ulaşmış oluyor.
Bir de son 2 seçimde bir arkadaşım seçim kurulunda çıkan sonuçları SEÇSİS'e işlerken, ben de onun işlediği tutanakları kendi hazırladığım excel dosyasına işliyordum ve her 10 sandıkta bir yazdırıp, yanımda bulunan basın mensuplarına veriyordum. Onlar da yine telefonla merkezlerine bildiriyorlardı.
Sonuç olarak Seçim kurulları (ilçe/il/yüksek) resmi sonuçları açıklamadan gayriresmi sonuçlar medyada bu şekilde yer alıyor ve halkımıza duyurulmuş oluyor.
İsrail'de nasıl yaptıklarını bilmiyorum.
0