[]
güdü
sorumu nasıl ifade edeceğimi bilemedim, umarım yazdıklarımdan anlaşılır.
canlıların davranışlarının temelinde tek bir güdü mü vardır? evetse bu güdüyü nasıl tanımlayabiliriz? (güdü doğru kelime olmayabilir bu arada, bir de akla içgüdü gelebilir, o biraz daha karmaşık bir olay sanırım, mesela kuşların göç yollarını bulması falan, onu sormuyorum.)
kurgularsak, mesela bir köpek bir merdivenin yanına geldi, durdu. burada pause'a basıp köpeğin genetik haritasına 1 katrilyon x zoom yapıyoruz ve bir yerde bir seçim kutucuğu görüyoruz, "evet mi hayır mı?" yazıyor. işte bu evet/hayır hangi eyleme karşılık gelir? kabul etmek/kabul etmemek mi? korkmak/korkmamak mı? (bunu herhangi bir canlının herhangi bir davranışına uyarlayabilmeliyiz)
canlıların davranışlarının temelinde tek bir güdü mü vardır? evetse bu güdüyü nasıl tanımlayabiliriz? (güdü doğru kelime olmayabilir bu arada, bir de akla içgüdü gelebilir, o biraz daha karmaşık bir olay sanırım, mesela kuşların göç yollarını bulması falan, onu sormuyorum.)
kurgularsak, mesela bir köpek bir merdivenin yanına geldi, durdu. burada pause'a basıp köpeğin genetik haritasına 1 katrilyon x zoom yapıyoruz ve bir yerde bir seçim kutucuğu görüyoruz, "evet mi hayır mı?" yazıyor. işte bu evet/hayır hangi eyleme karşılık gelir? kabul etmek/kabul etmemek mi? korkmak/korkmamak mı? (bunu herhangi bir canlının herhangi bir davranışına uyarlayabilmeliyiz)
güdü şartlara göre değişen bişeydir. ama bakteriden insana kadar tüm canlılar için en temel güdü hayatta kalmaktır. kaç, savaş, saklan, beslen, üre ve hayatta kal.
eğer o köpek aç ise ve yukarıdan yemek kokusu geliyor ise seçim yukarı git olacaktır.
eğer o köpek aç ve iri bir köpek ise tür olarak daha korkusuz saldırgan yapıda ise ve yukarıda yemeğin başında başka bir köpek var ise sonuç gene harekete geç olacaktır.
ama yukarıdaki durumlarda olan her köpek aynı davranmayabilir. evrimin güzelliğide burada zaten her zaman her durumda varyasyonlar oluşturuyor.
fakat genlerin hayvanların güdüleri konusunda bazı şablonlar taşıdığına birebir şahit olarak eminim. vakti zamanında evimdeki akvaryumda cichlid denilen bir türde balıklar beslerdim. bu balıkların özelliği dişi parlak bir yüzeye yumurtlar erkek sperm bırakır ve yumurtaların başında bekler yumurtalar çatlayıp yavrular çıktığında erkek balık, evet erkek olan. onları 15 gün kadar ağzında tutar ve ağız duvarındaki özel bir salgıdan besler. ben bu duruma akvaryumuma henüz ufacık yavru iken aldığım 2 balıkta şahit oldum. eğer genetik kodlarında taşınmıyorsa hiçbir şekilde şahit olmadıkları bu güdüyü nereden edinmiş olabilirlerdi ? o 2 yavru balık büyüdükleri zaman akvaryumun kumunu kazarak cama ulaştılar ve parlak bir yüzey bulunca dişi yumurtaları bıraktı çıkan ufacık yavruları erkek balık ağzında sakladı.
eğer o köpek aç ise ve yukarıdan yemek kokusu geliyor ise seçim yukarı git olacaktır.
eğer o köpek aç ve iri bir köpek ise tür olarak daha korkusuz saldırgan yapıda ise ve yukarıda yemeğin başında başka bir köpek var ise sonuç gene harekete geç olacaktır.
ama yukarıdaki durumlarda olan her köpek aynı davranmayabilir. evrimin güzelliğide burada zaten her zaman her durumda varyasyonlar oluşturuyor.
fakat genlerin hayvanların güdüleri konusunda bazı şablonlar taşıdığına birebir şahit olarak eminim. vakti zamanında evimdeki akvaryumda cichlid denilen bir türde balıklar beslerdim. bu balıkların özelliği dişi parlak bir yüzeye yumurtlar erkek sperm bırakır ve yumurtaların başında bekler yumurtalar çatlayıp yavrular çıktığında erkek balık, evet erkek olan. onları 15 gün kadar ağzında tutar ve ağız duvarındaki özel bir salgıdan besler. ben bu duruma akvaryumuma henüz ufacık yavru iken aldığım 2 balıkta şahit oldum. eğer genetik kodlarında taşınmıyorsa hiçbir şekilde şahit olmadıkları bu güdüyü nereden edinmiş olabilirlerdi ? o 2 yavru balık büyüdükleri zaman akvaryumun kumunu kazarak cama ulaştılar ve parlak bir yüzey bulunca dişi yumurtaları bıraktı çıkan ufacık yavruları erkek balık ağzında sakladı.
- orpheus
(23.01.11 00:34:06)
bence buna "irade" denir. iradeyi de bir nevi seçimler oluşturuyor. güdü de bunu tetikleyebilir ama tek başına baskın kuvvet değil. içgüdü ise iradenin saf dışı kaldığı zamanlarda kendini gösteriyor. seçim şansı bırakmıyor çoğu durumda. bu hayvanlarda daha baskın bir durum aslında.
- ermanen (23.01.11 04:15:03)
eğer bir canlıyı pause'a basarak incelerseniz ve ona sekiz yüz katrilyon x zoom yaparsanız (yani olayın köküne, o son yere gidip bir kutucuk görürseniz) orada bence "hayatta kalmak" gözükür. olay orada düğümlenir. hayatta kalmak ya da kalmamak. açlık, korku falan hep onun için.
- sen git ben geliyorum (23.01.11 10:07:19)
1
