Şöyle düşünün; basit bir binanın yapımı ile bir tane müteahit ilgileniyor, bu adam bir binanın nelere ihtiyacı olduğunu biliyor (su boruları, atık su boruları, kanalizasyon bağlantıları, elektrik tesisatı, telefon tesisatı vs..) ve bu adam bir bina yapacağı zaman tüm bunları organize ediyor.
Yahut bir iş merkezi inşa edilirken projede mimar, inşaat mühendisi, elektrik mühendisi vs bulunuyor ve sadece kendi işleriyle kendilerine sıra geldiği zaman ilgileniyorlar. Bu adamların başında da bu projeyi organize eden biri bulunuyor ve inşaat sürecinin doğru işlemesi için herkese belli planlar veriyor ve nerelerde işlerini kesişeğini söylüyor. Anlayacağınız herkes kendisine verilen işi yaparken aslında sistemdeki bir parçayı inşa ediyor. Böyle olunca da herşey tıkırında işliyor tabi.
Avrupalılar ve amerikalılar şehirleşmeyi çok iyi yapmışlar zamanında. "Biz buraya şehir kurucaz" diyerek işe koyulmuşlar. İlk başta ne bileyim ortaya bir anıt, kilise vs dikip etrafında geri kalan şehri planlı inşa etmişler.
Ama bizde durum farklı; köyler büyüyerek kasabalara derken şehirlere dönüşmüş. Veya köylerden kentlere göç edenler belli alanlara gecekondular dikmişler. Daha sonra bu kaçak yapılar seçim zamanlarında vs. meşrulaşarak hizmet almaya başlamışlar yavaş yavaş. E böyle olunca hizmetlerde yavaş yavaş ve aksak şekilde gelmiş haliyle. Zaten yapılaşmış bir bölgeye kanalizasyon, elektrik, su çekmek zor bir işken bir de tüm bunları birleştirmek daha zor. O iş için toprak istimlak edeceksin de, üstündeki evleri yıkacaksın da, ohoo.
Yani anlayacağınız bizde şehirleşme mantığı biraz ters.
Ha sizin dediğiniz olmayacak birşey değil, tüm hizmetlerin kesiştiği noktadaki adam (mesela belediye başkanı diyelim) göreve geldiğinde bir ekip toplayacak ve bölge bölge plan yaptıracak. Örneğin diyecek ki önümüzdeki bir sene içinde x bölgesindeki telefon hatları yeni standartlara uygun hale getirilecek, ayrıca buraya su tahliye mazgalları yapılacak; y bölgesi için zart; z bölgesi için zurt yapılacak... Elde böyle bir plan olduğunda herşey tıkırında işler. Umulmadık bir sorun çıktığında dahi, diyelim x bölgesindeki telefon hatları arızalandı orda hemen plana göre diyecek ki zaten biz bunu öngörmüşüz madem kazı yapıcaz mazgallara da el atalım.
0