[]

Hayatımın içine eden annem

Çocukken yaptığı eziyetlere bile girmeden son 3 yıldır çektiklerimizden bahsedeceğim. Kadın şeker hastası, Biri öğretmen biri öğrenci 2 kızı var.

4-5 yıl önce farketmeden ayağını yaktı şeker hastası olduğu için yara derine gitti o yaz tatili iki kardeş de evden dışarı adımımızı atmadan anneme baktık. Yaz bittiginde ayagi baya toparlamıştı biz sehirlerimize donduk. Herkes yerine gittikten bir hafta sonra annemin ise başladığını ogrendik. Biz evde kadina ayakta durup yarası kötü olmasin diye camasir astirmazken her gun belediye otobusunde gittigi isine dondu.

Hani biz bir sey yerken kucuk lokmalar halinde yeriz ya, onun yemek yeme sekli agzina sigabilecek buyuklukte her seyi bolmeden agzinin icine tikistirmak. Bildiginiz direk yutuyor. Bu yüzden ciğerlerine yumruk büyüklüğünde bir lokma kaçmış 4 gün yoğunbakimda yattı. 1 hafta serviste yatti. Tam dönem ortasiydi ablam da ben de apar topar geldik. Ablam zar zor 3 gun izin alabilmis sözleşmeli olduğu icin. Ben 3 hafta annemle kaldım tam olarak vize ile final arasina denk geldi bu olay. Sehrime doner donmez finallere girdim ortalamam yere cakildi. Annem ben dondukten 1 hafta sonra ise basladı.

Bu olaydan sonra yemesi daha da arttı ama hep bi bahanesi var. Yoğunbakimda verdikleri narkoz sisirmis o aslinda cok yemiyormus. Ayni masadayiz 1 butun ekmek yiyorsun her ogun bari yalan soyleme. 90 kiloya ulasti bu asamada.

Ondan sonra ramazan ayi geldi komsu bir sey tohumu vermisde bu da yutmus tok tutuyormus. Bize haber vermeden 1 ay oruc tutmus. Eve donduk 105 kilo bir anne. Bu seferde oruc kilo aldirmismis.

Bu yaz da ayak başparmağı sisti iltihap olduğu belli. Hastaneye gidelim diyoruz yok ayakta duramiyorum yok ugrasamam...İsrar edince sus artik kes sesini diye bagiriyor falan. Bu arada ablam bu yil araba aldi ama annem guvenip binmiyor. Benim staja baslamama 1 hafta kalmis bak gidelim ben haftaya staja baslayacagim seninle ilgilenemem diyorum hala bana kizip bagiriyor. Ben staja basladim annemin ayagi morarmayi gecti siyaha dondu artik ablamin arabayla gitmeyi kabul etmis sonunda.

Bir yandan staja gidiyorum bir yandan 3 kisi mr iydi ultrasonuydu ugrasiyoruz. Gece 1 de mr dan donup sabah 5 de otobuse bindigim gunler oldu. Ben dedigimde gitsek hem ayagi kotulesmeyecek hem ben eziyet cekmeyecegim.

Dün akşam o halde gezmeye gideceğim diye tutturdu. Gideceği akrabasi da yengesi. Her firsatta durup durup abim soyle yapti yengem soyle eziyet etti yok ben calistim parami yediler falan diye anlattigi akrabaları. Ayaga kalktigi anda parmagi siyaha donuyor sadece anne ayagin kotulesiyor gitmeyelim dedim diye kiyameti kopardi. Kac aydir hastaneden baska bir yer gormuyorum benim insan yuzu gormeye hakkim yok, benim gezmeye hakkim yok diye. E benim yok? Kendimi bildim bileli arkadaslarimla bulusmama para gidecek diye izin vermiyorsun zaten kac yıldır sana bakmak icin evden disari cikmiyorum butun yaz. Ne bi arkadaşımı gorebiliyorum ne dinlenebiliyorum. Okula donuyorum sen yogunbakimda yattigin zaman sicilan derslerimi toparlamaya calisiyorum kutuphanede geceliyorum benim gezmeye hakkim yok mu o zaman?

İkiyuzlulugu var birde. Annemin ayagi bu kadar kotulesmeden once babam badana yapicaz diye tutturdu. Ulan kadinin ayagi kotu, babam ise gidiyor annem bize soyleniyor babaniz surekli is cikariyor konusun sununla ben bu ayakla is yapamam diye. Babam geliyor baba boyayi seneye yapalim annemin ayagi kotu diyorum annem ordan e kızım bu evde oturuyoruz mecbur bazi seyler yapilacak yavas yavas yaparsınız diyor. Palm face olarak kaliyorum ben ortada.

Birde surekli ayagim iyi olsa da calissam bu hala okuyor en azindan onun harcligini cikarirdim diyor. Maddi olarak kotu durumda degiliz, zaten calistiginda da bize para verdigi yok. 7 sulaleye ben cocuklarimi okutmak icin calisiyorum nesaji veriyor ama lisede disardan 75 kurusa su aldim diye kavga cikaran bir insan. Bizden kisip nefret ettigi koyden tarla aliyor.

Son birkac tartismada hayatimi yediniz, beni yediniz bitirdiniz turu seyler soyluyor. Normalde muhabbet ettigimizde basa sarip sarip hem kendi akrabalarinin hem babamin tarafinin ona yaptigi kotulukleri anlatiyor ama yuzlerini gorunce onlardan iyisi yok. Defalarca kavga ediliyor yine onlara biz gidiyoruz. Ben ise ne zaman iyiligini dusunup anne soyle yapma, buna dikkat et desem omrumu bitirdiniz diyor. Acikcasi ben ona bakmak icin kendi hayatimdan vazgeciyorum ne sosyalligim var ne derslerim iyi. Guzel bir ortalama ile mezun olamayacagim gibi kendimi gelistirecek zamanim da yok. Asla bir guzel soz bir tesekkur yok. Asla kendime biraz dikkat edeyim ben bu cocuklarin hayatina siciyorum demek yok. Bunlara ragmen hic dusunmeden bize hayatimi yediniz diye bagirabiliyor. Cocuklugumdan beri onu uzecek ona laf getirecek tek bir sey yapmadim. Soyledigim hangi kelimeye kizacagini tahmin edemedigim icin yaninda insanlarla bile konusmadim. Ama ben hayatini yemisim ve bunu bana asil hayatini yiyen akrabalarinin yanina gidemedigi icin soyluyor.

Acikcasi icimde en ufak bir sevgi kalmadi. Ablamin da oyle. 2-3 haftaya gidicez annemin ayagi ne olacak diyorum bana ne baksin biraz kendine diyor. Parmaginin kesilme ihtimali var buyuk ihtimalle yine okulu birakip yaninda kalmam gerekecek. Gram yapmak istemiyorum. Kendine iyi gelmeyecek, yapma dedigimiz ne varsa yapiyor cunku. Benim artik kendini bile bile sakatlamasini iyilestirmeye calisacak gucum kalmadi. Bir yandan da gelip bakmazsam vicdansiz gibi hissedecegim. Gelip bakarsam derslerim iyice kotulesecek belki yılım uzayacak ve adim gibi eminim ki bunu benim basarisizligim olarak gorecek. Cok bunaldim artik.

 
Vicdan sahibiysen ki öyle görünüyor, eşek gibi bakacaksın. Zincire de vuramayacağına göre çok kasmadan, kendine de vakit ayırarak yanında bulunacaksın.


  • dolan dolmuş  (13.08.19 11:23:19) 
Belli ki annen bunalımda. Baban da bu durumda ne yapması gerektiğini bilemiyor olabilir. Kendince uğraşacak bir şeyler buluyordur.

Kendin için bazı şeyleri duymamayı, görmemeyi başarman lazım. Ben olsam şu anki aklımla işimi, gücümü, hayatımı, geleceğimi en öne koyardım. Annemi sadece uyarırdım. Elimden gelirse yanında dururdum ama uzak dururdum. Onun yerine parmağını dert edinmezdim. Bak parmağın kesilir ama sen bilirsin doktora gitmezsen gitme derdim.

Annen 3 yaşında bebek değil.

Sen elinden geldiğince hayatını düzene koy, düşük notların, zaman kaybın için de kimseyi suçlama. Okulun işin senin sorumluluğundur.
  • marsargo  (13.08.19 11:37:06) 
annenizin sorunu sizinle degil, kendisiyle. yazdiklarinizin buyuk kisminda annenizin davranislarini kisisel algilamanizin ve kisisellestirmenizin sonucunda hissetikleriniz anlatiliyor. olaylari kisisellestirdikce, baskalarinin dertlerini de uzerimize aliriz. annenizi degistiremeyeceginize gore, olaylara bakis acinizi degistireceksiniz.

kalip bakma olayina bir sey diyemem, kimsenin size bakacaksin ya da bakmayacaksin deme hakki da yok bu arada, sizin karariniz sizin hayatiniz. eger bunu tercih edecekseniz ve bu sekilde huzur bulacaksaniz, pasa gonlunuz istemezse bakmazsiniz. bakmayan milyarlarca insan var dunyada.

bu bir yana, tavsiyem annenizin sacma sapan tavirlarini, baskalarinin dedikodusunu yapmasi, soylenmesi, vs. vs. uzerinize alinmayacaksiniz, en azindan kafa rahatliginizi koruyabilirsiniz. babanizin arkasindan soylenip, karsisinda boya yapmayalim diyemiyor mu, yengenizin arkasindan soylenip yuzune mi guluyor, sizin soylediginiz seyleri cirkince mi karsiliyor, yapmayin, soylemeyin, duymamazliktan gelin, herhangi bir tepki vermeyin. evet cok zor olacaktir, bu bir aliskanlik olmus, bu sekilde yetismissiniz ancak annenizin baskasinin arkasindan konusup ziyarete gitmek istemesi onunla ilgili bir sey, sizinle degil, o onun iliski kurma sekli demek ki, sizin degil. kendinizi onun kendi icindeki huzursuzluktan ve mutsuzluktan ayirmaniz lazim, cunku bu yaptiklarinin nedeni aslinda kendisinin asiri mutsuz olmasindan kaynaklaniyor. ama mutsuz olan o, siz degilsiniz.
  • kassiopeia  (13.08.19 11:46:50) 
bu arada bu olaylar sirasinda baba nerede? neden babanizin gorevini siz ustleniyorsunuz iki kizi olarak? neden bu kadar hirpaliyorsunuz kendinizi, hirpalamak zorunda misiniz yoksa hirpalamayi mi tercih ediyorsunuz? bunu da dusunmeniz lazim.


  • kassiopeia  (13.08.19 11:48:00) 
üğpoıuy ve marsargo +1

annen cocuk mu da her bir yeri uf oldugunda yanina gidiyorsun?

benim okulum varken annem ayagini catlatmisti bir kere bile gitmedim. cunkuu gerek yok. annem kendine bakabilecek yasta. ha bak benim babam on yil once vafat etti. buna ragmen gitmedim.

benim annemde bel fitigi var. buna ragmen agir kaldiriyor beli agriyor. ben yapma dedim ama yapiyor. ama baska bir sey yapamam. kendi eder kendi bulur. sonra coooooook sicak suyla banyo yapar gozleri kan canagina doner. hastanelik oldu falan yine gitmedim. cunku gitmeyi gerektirecek bir durum yok ortada. sicak suda yikanma anne diyorum ama yikaniyor. 50 yasinda kadin, ne isterse onu yapar.

annen her agladiginda agzina emzikle koşma. baban öldü sandim e hala yasiyormus. birak da o baksin.

sen okuluna odaklan. istedigin ortalamayla mezun olamadiginda deoresyona falan bile girersin sen annem yuzunden hayatim bok gibi diye diye.

annen hastalansin. birak yahu su kadini. sanki kalp ameliyati olmus gibi kosturup durmussunuz.

parmak yahu parmak. kendisi ilgilensin. kendi edip kendi bulmus zaten. siz uyararak ve hastaneye goturmeye teklif ederek elinizden geleni yapmissiniz.


...


bugunden itibaren annene yardim etmeyi birakiyorsun. parmagiyla ilgili bir sorun cikarsa gitmiyorsun.

eger gidersen hayatini mahveden annen degil kendin olacaksin.

vicdan micdan tiriviri bunlar. vicdan yapilmayi hakeden vardir haketmryen vardir.

o senin annen o seni dusuncegine sen onu dusunup durmussun.

artik kocaman kizsin kendi ayaklarin ustunde dur kendi kararlarini ver. annen sadece nazlaniyor sana muhtac degil.

once kendini dusunme zamanin geldi.
  • batlegolas  (13.08.19 11:51:59) 
annenizin kisilik sorunlari var belli ki. bence onun ayak parmagi icin okulunuzdan geri kalmayin. birakin kendi etsin kendi bulsun. evlat evlat gibi, anne anne gibi davranmali. yetiskin bi kadin olan annenize annelik yapmak zorunda degilsiniz. sizin onunuzde 30+ yil var. aklen ve ruhen sagliginizi koruyun zarar veren kisi oz anneniz olsa bile. ablaniza ve size fazla yuk binmis. ailevi durumunuzu bilemiyorum ama babanizin duruma mudahale etmesi gerek


  • guldum gectim genceciktim  (13.08.19 11:55:52) 
annenizin calismasi maddi acidan bir zorunluluk mu?


  • sparkle kiddle  (13.08.19 12:26:33) 
batlegolas +1


  • meldaras  (13.08.19 12:40:34) 
annenizin depresyonda olduğunu düşünmüyorum.
kişilik sorunları var+1
ve maalesef biraz bencil olan annelerden belli ki.

bakmak, bakmamak vicdan meselesi, bir şey demek zor.

fakat anneniz yalnız değil, yanında babanız var.
vicdan yükü oluşturarak ve manipüle ederek çocuklarını kendine ebeveyn yapmış.
sizin durumunuzdakilere ebeveyn çocuk ya da yetişkin çocuk deniyor.
yani aile dinamiğinde bozukluk var.
çocuk ebeveynden almalı, ama ebeveyn çocuktan alıyor.
bu uzun vadede ilişkilerinize etki edebilir.
mesela evlilikte kendinize ebeveyn aramak gibi.

annenizle bu durumu net bir dille konuşsanız diyeceğim, ama maalesef anlamaz.
cehalet demeyeyim, ama belli ki bir burnunun dikine gitme huyu ve "nasılsa arkamı toplayan var" rahatlığı var.

bu rahatlığı ondan almanız, yani ilgilenmemeniz size şiddetle geri dönecektir, yani püskürecektir.
ama maalesef ebeveynler kendi hayatları ve yaptıkları ebeveynlik konusunda bilinçli davranmadıklarında, çocuklar kendi hayatlarını düşünmek zorunda.
bunun için çelik gibi sinir ve kararlılık gerekir.
aynı zamanda söz konusu fiziksel sağlık olduğu için mesela siz gitmezseniz ve parmağı kesilirse, bu yüzden suçlamaya da maruz kalacaksınız.
üstelik, suçlansanız da suçlanmasanız da, hak etmediğiniz bir vicdan azabına sürükleneceksiniz.
dediğim gibi, konu sağlık olduğu için acımasız konuşmak istemiyorum, ama burada manipülasyon var.

ebeveyne yaşlılığında bakmakla, sorumsuzluğu nedeniyle genç yaşında yalnız olmadığı halde bakmak zorunda kalmak aynı şey değil.
bu gibi durumlar dolaylı olarak çocuğu ya da çocukları istismar etmek demek.
bunu kendisi ve sağlığı üzerinden yapması, altından kalkılması zor bir yük oluşturuyor.

o yüzden psikolojik olarak güçlü durmanız ve bir karar vermeniz lazım.
kendi hayatınıza devam etmeyi seçmeniz halinde, ilişkiniz büyük ölçüde sınanacak, belki kopacaktır.
ama bu bir seçim.
yine de, "annemdir bakarım" derseniz, bu şekilde yaşamaya devam etmeniz gerekecek.
fakat bu da diğer seçenek kadar saygı duyulası elbette.

bilmeniz gereken, hiçbir zaman sizi anlamayacağı, takdir etmeyeceği ve dediklerinizi kabul etmeyeceği olmalı.
bu bir karakterdir ve değişmez.
o yüzden konuşmaya çalışmakla, kendinizi anlatmaya çalışmakla yorulmayın.
eğer ilgilenecekseniz, anlaşılmaya çalışmakla harcayacağınız enerjiyi ona bakmaya harcayın ve kulaklarınızı tıkayın.

psikolojik olarak buna uzun vadede öfke ve hayatınızda kaçırdıklarınız için sürekli anneyi suçlamaya eğilim eşlik edecektir.

yani ya biri ya diğeri.
başka bir çözüm yok.
bazı gerçekleri kabul ederek karar verin.
bu karar annenizle değil, kendinizle ilgili olsun.
yani siz nasıl bir yol izlemek istiyorsunuz, neleri yaşamaya hazırlıklı ya da gönüllüsünüz?
düşünmeniz gerekenler bunlar.
  • blatta hiberna  (13.08.19 12:47:59 ~ 12:52:09) 
Babam tır şoförü ama yakın çevrede çalışıyor. 2-3 günde bir akşamları eve geliyor. Düşündüğümde en büyük sorun gerçekten bizim fazla iyi evlatlar olmaya calismamiz sanirim.

Annem kendimi bildim bileli çalışıyor. Daha okula başlamadığım zamanlarda sabah 7 de annemin sabah kapı kapatma sesine uyanır cama koşar gidişini izlerdim. Onu bir daha goremeyecegim korkum vardi cunku ne zaman grip olsa basi agrisa oluyormus gibi davranirdi. Cocuklugum annemin cok hasta oldugunu, her an olecegini dusunerek gecti.

Bu yuzden hep annemi uzmemeye calistim, ablam da oyle. Ne is olsa yardima kostuk. Çok kotu zamanlarimiz oldu, kisin yakmak icin eve soba kurmak zorunda oldugumuz zamanlar oldu. Sobada yakmak icin el arabasiyla ormana gidip odun topluyorduk. Daha o yasta annem zorlaniyor diye el arabasinin onune ip baglayip yokuslarda yukari cekerdik. Ormanda kendimizden buyuk agac dallarini surukleyip getirirdik. 2-3 yil once boyun agrisiyla hastaneye gittigimde rontgen sonucuma bakan doktor ileri derecede boyun duzlesmesi olmus, kucukken sana amelelik mi yaptirdilar diye isi dalgaya vurdu gözlerim doldu da bir şey diyemedim.

Hayatımız boyunca anneme babama yük olmayalım(?) diye kendi işimizi kendimiz yaptık. Haftasonu veli toplantısı olduğunda annem sadece pazarları tatilim var onda da okula gidemem derdi hakli bulurduk, sonra hocalardan azarı biz yerdik. Simdi dusununce o kadar sacma geliyor ki.

Derslerimizle ilgilenen yok sadece basari bekliyorlar, onlar hicbir sekilde ilgilenmeyecek ama biz hep en iyisi olmak zorundayiz. Her seyi kendimiz yapmaliyiz. Bir yere gidilecekse kendimiz bulup gitmeliyiz ama 50 kere iş için gittigimiz yere arkadaslarimizla bulusmak icin gidersek dogup buyudugumuz İstanbul bir anda teklikeli oluyor. Suratlar asiliyor o bulusma burundan getiriliyor.

Babamiz zaten asla sorumluluk almayan biri. Anne anca para kazanayım ev alayım, arsa alayım, gençliğimde bana çektiren akrabalarımız biz bu kadını yıkamadık evleri tarlaları var kızları okuttu meslek sahibi yaptı desin bunun derdinde. Biz ablamla kendi hayatlarımızla zor başa çıkıyoruz zaten kız Erzurumun teroristlerin cogunlukla oldugu bir koyunde ogretmenlik yapiyor. Kiz her geldiginde konustugun biri var mi diye kizi sıkıştırıyor yasin geldi artik falan diyor. Ulan kızın elektrigi yok duzgun tipide saglik ocagindan lojmana 50 kabloyu birlestirerek elektrik cekiyor. Musluktan akan suyundan saman geliyor ilceden icme suyu aliyor diye her gittigi yerde bizim kiz da cok hassas Erzurum’da bile icme suyunu taa ilceden getiriyor diye lafini yapıyor utanmadan. Kiz bu durumda hayatta kalmaya calisiyor o hala koca lafı yapiyor. Asla bize saygısı yok. He birde gecen ayagi o halde 50. Dereceden akrabanin dugunune gitmeye kalkti. Neymis bizimde dugununuz olacakmis o dugune gitmezse bizim dugunumuze kim gelecekmis. Ulan sen altin para takmasi var diye su yasimiza kadar kuzenlerimiz dahil kimsenin dugunune gitmemissin. Bu yastan sonra nereden akraba oldugumuzu bile hatirlamadigim adamin kizinin dugunune gitsen ne olacak? Sen beni 50 lira icin lise mezuniyetine gondermemissin, lisedeki arkadaslarimdan hicbiriyle bulusmaya gondermemissin hepsiyle aram açılmış. Hic yakın arkadaşım kalmamış sen neyin düğününden bahsediyorsun? Düğün yapmayacağım çağıracağım kimse yok diyorum öyle olur mu karşı taraf seni sahipsiz kimsesiz mi sansın diyor. E zaten öyleyim? Zaten kimsem yok. Bunları herhangi bir yere değil de buraya yazmamın sebebi de bu zaten. Herhangi bir derdimi anlatacak kimsem yok.

Annemın bize verdiği her zararın farkındayım ama ne zaman biraz soğuk yapsam sağlık kartını oynuyor. Bir sekilde kendini acındırarak bizi etkisine alıyor. Onun yüzünden hayatımı sonlandırmaya karar verdiğimde bile benden sonra hali ne olur diye onu düşünüyorum.
  • ceann deas  (13.08.19 12:58:55) 
bu nası bi beladır çözebilmiş değilim. anneni çoktan silmen lazımdı. vicdan yapma sırası değil. tam anlamıyla hayatınızın a. koymuş.


  • tabii lan manyak mısın  (13.08.19 13:21:58) 
Daha da geç olmadan hayatınızı yaşamaya başlayın. Derslerinizi düzeltin,dil bilmiyorsanız dil çalışın,arkadaşlarınızla dışarı çıkın,mümkünse spor yapın. Genç bir kadınsınız,bu hayat sizin,elinizden ne geliyorsa kendinize yatırım yapın. Kimse kimseyi değiştiremiyor,anneniz de böyleyse böyledir. Her yazınızı da o evde geçirmeyin,imkanınız varsa üniversitenizin şehrinde kalın. Staj yapın,çalışın,deneyiminiz,çevreniz ve özgüveniniz artsın.


  • asteriks  (13.08.19 13:38:10) 
cidden üzüldüm. arkadaşlar da çok güzel yazmışlar.

annenizin teşhisini geçeceğim; hem haddim değil, hem de faydası yok.

size diyeceğim şu: geçmişi unutun ve hayatınıza sahip çıkın. nasıl yapacağını yaparken öğrenirsiniz. kurban rolünü reddedin. hayatınıza sahip çıkın.
  • e haliyle  (14.08.19 19:39:15) 
Dolan dolmuş +1

Eşşek gibi oturup katlanacaksın çünkü sen böyle birisin. Rest çekebilecek olsaydın çoktan çekerdin. Burda yazıldıktan sonra değişmeyeceksin. Zaten bie şey değiştirmek için değil de içini dökmek için yazmışsın bence. Annen ölene kadar hayatın bundan ibaret. Kolay gelsinnnn.
  • glide  (14.08.19 21:13:18) 
1
buraya yazılanların hakları Sir Anthony Hopkins'e aittir.
yazan eden compumaster, ilgilenen eden fader
modere edenler angelus, Artibir, aychovsky, baba jo, basond, compumaster, deckard, duyulmasi gerektigi kadar, fader, fraise, groove salad, kahvegibi, kaymaktutmayansicaksut, kibritsuyu, monstro, pandispanya, robin, ron dennis
bu sitede yazılanların hiçbiri doğru değildir. site içeriği küçükler için sakıncalı olabilir. yazılardan yazarları sorumludur. kaynak göstermeden alıntılanamaz. devlet tarafından atanmış bir kurumun internet üzerinde kimin hangi bilgiye ulaşıp ulaşamayacağına karar vermesi insan haklarına aykırıdır. web siteleri kullanıcıların istekleri doğrultusunda bağlandıkları yerlerdir. kullanıcılar isterlerse bir web sitesine bağlanmayabilirler. bu güçleri ve imkanları mevcuttur. bir kullanıcı bir siteye bağlanmak istiyorsa bu onun tercihi ve hakkıdır. bağlanmak istemiyorsa bu yine onun tercihi ve hakkıdır. halkın kendisine hizmet etmesi için görevlendirdiği kurumlar hadlerini aşıp halka neye ulaşıp ulaşmayacağını bilmeyen cahil cühela muamelesi edemezler. ebeveynlerin çocuklarını sakıncalı içeriklerden koruması için çok sayıda bedava ve ücretli yazılım mevcuttur. bu yazılımlar bir web tarayıcısını kullanmaktan daha karmaşık teknik bilgi gerektirmemektedir. devletin milletini küçük düşürmesi ve ebleh yerine koyması yasaktır. Skimlinks ile linkler üzerinden yönlendirme payı alınmaktadır.