Bu sadece zencilikle ilgili degil; herhangi bir asagilama amacli sozcugu baskasina karsi kullaninca hakaret etmis oluyorsun ama kendine ya da icinde kendinin de bulundugu bir gruba laf soylediginde tepki icerige gore degisiyor.
Ornegin, "Ben gerizekaliyim" dersen kimse seni asagilamakla suclamaz ama "Sen gerizekalisin" dersen birini asagilamis olursun; bunun gibi. Ya da soyle soyleyeyim, daha acik olsun. Diyelim ki cok yakisiklisin ve yanina cirkince bir arkadasin geldi. "N'aber lan tipsiz" dersen ve eger arkadasinin bu konuda gecmis bir yarasi varsa onu alindirmis olursun. Ancak, tipsiz biriysen arkadasina boyle bir sey soylediginde o da "Sen kendine bak" diye cevap verebilir ve bu sekilde bir denge saglanir. O toplumun dengesi de bu sekilde olusturulmus. Hassas ve sakat bir denge; bu hassas ve sakat denge itina ile korunmaya calisiliniyor. Hatta denge "Niye bir insana tipsiz oldugunu soylersin ki, soylememelisin" diye devam ediyor.
Babam koyde ogretmenlik yapti. Orada lakaplar vardi Avrat Hasan, Topal Mehmet, Kor Huseyin, vb. diye. Amerikali birine bu fiziksel kusurlari sevgi amacli kullandigimizi soyleyince ilk once bir inme indikten sonra barbar oldugumuza kanaat getirdi ornegin.
Son zamanlarda, eger kendine irkinin ozellikleri ve stereotipiyle hakaret edersen, bu icsellestirilmis irkcilik ya da oz-nefret sucu olarak degerlendirilmeye baslandi. Ornegin, bizim Koreli bir hocamiz "Uzak Dogu'lu insanlarin hayal gucu pek yoktur. Emirlere itaate alistigindan hayal etmeyi pek beceremezler" demisti. Bunu baska bir irk icin soylersen dogrudan irkcilik oluyor. Lakayt okul ortaminda soylediginde biz buna gulup gectik ama adam gecenlerde bunu pek olmayacak bir yerde kullanmis ve olay Insan Kaynaklari'na sikayete donusmus ve adama 5 hafta icsellestirilmis irkcilik kursuna katilma ve psikologa gorunme cezasi vermisler isyerinden. Eger devam ederse ceza da buyuyor. O yuzden konustugun ortam ve kullandigin kelimeler de onem tasiyor. Burada da dalga gecme ve asagilama ayrimi var. Kendi irkinla dalga gecebiliyorsun; yerine gore hakaret edebiliyorsun.
Ayni sekilde guzel bir sey soylemek de irkciliga giriyor. Yani, "Afro-Amerikalilarin da basketbol yetenegi cok iyi" dersen, ona da irkcilik gozu ile bakiliyor.
Chris Rock bu konuda super stand-up'lar yapiyor. "Zenciler diger acilardan cekiyor ama konusma acisindan cok rahat. Her turlu hakareti sahnede soyluyorum ama basima bir sey gelmiyor. Bir beyazin bana bunu soyleyebilecegi tek durum var. Noel gecesi saat sabahin 4'u ile 5'i arasinda olacak, ben cok sarhos olup onun arabasina carpacagim. Sonra da ona kirk tekme atacagim ki, o kelimeyi kullandigi icin suclu sayilmasin" diye. Chris Rock sahnede surekli kufrediyor mesela.
0