[]
Doların fiyatlanması
Kendime yetecek miktarda finansal okuryazarlığım olduğunu düşünüyordum ama birden aklıma bu soru geldi ve derin düşüncelere daldım.
Hisse alımı satımı yapılırken olay basit sen şu fiyattan sat emri verirsin, o al emri verir ya da fiyatlar ne olursa olsun uygun bulunup anlık alınır satılır. Bu emirler yerine getirildikçe fiyatlar değişir ama en temel noktası zaten birilerinin hisseye fiyat biçmesidir diye düşünüyorum yanlışım yoksa.
Peki bu iş dolarda nasıl yürüyor? Yani tamam ülke risk primi artıyor, ekonomi küçüldü, FED faiz artırdı filan diye dolar fiyatlanıyor diyoruz. Peki fiyatlayan kim ya da var mı böyle bir olay? Birisi çıkıp dolar 4 tl olursa sat ya da 3 olursa al diye emir veriyor mu, veriyorsa nereye? Arz-talep mevzusundan bağımsız olarak buna benzer bir durum var mı?
Hisse alımı satımı yapılırken olay basit sen şu fiyattan sat emri verirsin, o al emri verir ya da fiyatlar ne olursa olsun uygun bulunup anlık alınır satılır. Bu emirler yerine getirildikçe fiyatlar değişir ama en temel noktası zaten birilerinin hisseye fiyat biçmesidir diye düşünüyorum yanlışım yoksa.
Peki bu iş dolarda nasıl yürüyor? Yani tamam ülke risk primi artıyor, ekonomi küçüldü, FED faiz artırdı filan diye dolar fiyatlanıyor diyoruz. Peki fiyatlayan kim ya da var mı böyle bir olay? Birisi çıkıp dolar 4 tl olursa sat ya da 3 olursa al diye emir veriyor mu, veriyorsa nereye? Arz-talep mevzusundan bağımsız olarak buna benzer bir durum var mı?
Tabii var, mesela bugun kendine gidip bir retail forex hesabi acsan, bilgisayarina bir platform indiriyorsun ve orada su fiyata gelince al, bu fiyata gelince sat vs. gibi emirler girebiliyorsun. Veya direk market order da girebilirsin "su andaki fiyattan al/sat" seklinde.
Hisse senetlerinden farki FX in, merkezi bir exchange olmamasi. Merkezi olmayan regulasyonsuz bir piyasa fakat dunyanin en likid piyasasi, (gunluk) trilyonlarca dolarlik hacim var. En buyuk pasta interbank pastasi fiyatlari kendi ic islemlerini yansitacak sekilde belirleyen bankalar arasinda fiyatin cogu olusuyor. Vatandasin kullandigi spot piyasasinin hacmi toplam hacmin cok ufak bir kismi.
Merkezi olmadigi icin sistem ve arada cok fazla araci oldugu icin yani sen mesela dolar 3.5 olursa alayim diye emir girdigin zaman bu emir direk 3.5 den dolar satan biriyle birebir aninda eslesmiyor. Kullandigin broker bu islemi karsiliyor ve piyasaya iletiyor veya iletmiyor kafasina gore. Piyasaya iletilse bile o anda dikkate alinip fiyati etkilemesi ihtimali cok dusuk zaten cok buyuk likidite oldugu icin. Ama dev bankalar, para ile oynayan kuruluslar piyasayi merkezi olmamasina ragmen atiyorum milyarlarca dolar anlik alip satmaya calisarak oynatabilirler.
Yani ozetle soyle merdivenli bir sistem dusunulebilir: Sen dolar satip euro aldin elden diyelim. Senin dolari sattigin kisi gitti bu dolari aldi gitti doviz burosunda TL ye cevirdi. Bu TL yi bir bankaya yatirdi. Doviz burosu da donem sonuna elinde kaldigini dusundugu fazla dolar varsa bunu bankaya yatirdi veya elinde az dolar varsa bankadan daha cok dolar cekti. Banka kendi kasasindaki doviz miktarlarina bakti ve bunu calistigi ust bankaya / kurulusa iletti. O ordan daha ust kuruma (varsa) gitti. Dunyanin her trafindan gelen bu verileri farkli yerlerde toplayan en yuksek seviyedeki bankalarin her biri aldiklari verilere gore yeni (ve birbirinden az farkli) fiyatlar cikardi. Sen evinde forex hesabin varsa mesela brokerinin bu bankalardan aldigi fiyatlarin en iyisini goruyor oluyorsun. Hisse senedinde ise merkezi bir otorite var farkli farkli exchangeler. Sen hisse satiyorsan onu alan biri oluyor, direk alis veris. FX merkezi olmadigi icin arada bir cok kademe var, bir network icinde oluyor her sey.
Hisse senetlerinden farki FX in, merkezi bir exchange olmamasi. Merkezi olmayan regulasyonsuz bir piyasa fakat dunyanin en likid piyasasi, (gunluk) trilyonlarca dolarlik hacim var. En buyuk pasta interbank pastasi fiyatlari kendi ic islemlerini yansitacak sekilde belirleyen bankalar arasinda fiyatin cogu olusuyor. Vatandasin kullandigi spot piyasasinin hacmi toplam hacmin cok ufak bir kismi.
Merkezi olmadigi icin sistem ve arada cok fazla araci oldugu icin yani sen mesela dolar 3.5 olursa alayim diye emir girdigin zaman bu emir direk 3.5 den dolar satan biriyle birebir aninda eslesmiyor. Kullandigin broker bu islemi karsiliyor ve piyasaya iletiyor veya iletmiyor kafasina gore. Piyasaya iletilse bile o anda dikkate alinip fiyati etkilemesi ihtimali cok dusuk zaten cok buyuk likidite oldugu icin. Ama dev bankalar, para ile oynayan kuruluslar piyasayi merkezi olmamasina ragmen atiyorum milyarlarca dolar anlik alip satmaya calisarak oynatabilirler.
Yani ozetle soyle merdivenli bir sistem dusunulebilir: Sen dolar satip euro aldin elden diyelim. Senin dolari sattigin kisi gitti bu dolari aldi gitti doviz burosunda TL ye cevirdi. Bu TL yi bir bankaya yatirdi. Doviz burosu da donem sonuna elinde kaldigini dusundugu fazla dolar varsa bunu bankaya yatirdi veya elinde az dolar varsa bankadan daha cok dolar cekti. Banka kendi kasasindaki doviz miktarlarina bakti ve bunu calistigi ust bankaya / kurulusa iletti. O ordan daha ust kuruma (varsa) gitti. Dunyanin her trafindan gelen bu verileri farkli yerlerde toplayan en yuksek seviyedeki bankalarin her biri aldiklari verilere gore yeni (ve birbirinden az farkli) fiyatlar cikardi. Sen evinde forex hesabin varsa mesela brokerinin bu bankalardan aldigi fiyatlarin en iyisini goruyor oluyorsun. Hisse senedinde ise merkezi bir otorite var farkli farkli exchangeler. Sen hisse satiyorsan onu alan biri oluyor, direk alis veris. FX merkezi olmadigi icin arada bir cok kademe var, bir network icinde oluyor her sey.
- robokot
(16.12.16 19:02:10 ~ 19:31:23)
1
