hahahihi123
Soru şu: Evrenin şuan ki durumunun geleceğini belirlediği bir gerçek. Pehi evrenin durumunun yani geleceğin nedeninin alternatif sonuçları var mıdır yoksa kesin ve tek bir sonucu mu vardır?
Soru şu: Evrenin şuan ki durumunun geleceğini belirlediği bir gerçek. Pehi evrenin durumunun yani geleceğin nedeninin alternatif sonuçları var mıdır yoksa kesin ve tek bir sonucu mu vardır?
0
0
eleventh american esme has met'in 22 ağustos'ta yine ekşi duyuru'da sorduğu "evren sonsuz mudur? hesaplamaları nasıl yapılmıştır? gelecekte nasıl olacak?" sorusundan benim cevabı direkt kopyala-yapıştır yaptım:
"1- mevcut teorinin üç sonucu var. ikisi evrenin sonsuz olduğuna işaret ediyorken, biri ise kapalı evren (yani sonlu) olduğunu söylüyor.
2- kozmoloji bilimi sayesinde hesaplanıyor. uzun uzun sayfalarca formülleri buraya yazamayacağım ama dediğim gibi; standart teoriye göre şöyle bi diyagram var;
www.fas.org
scale of the universe bileşeni 0'a inen grafik evrenin sonlu olduğunu söylüyor. diğer ikisi ise açık evreni işaret eder. olayın arkasında yatan mantık şu;
big bang oluyor, evren hızla genişliyor, atomlar yapı oluşturabilecekleri duruma geliyor. akabinde belli yerlerde çökmeler ve buna bağlı birikmeler yaşanıyor. sonrasında galaksiler, yıldızlar, gezegenler ve diğer gök cisimleri oluşuyor. buraya kadar her şey süper.
fakat yapılan kütle-enerji hesaplamaları ve diğer bir ton hesaplamalar sonucunda evrenin kritik kütle yoğunluğunun bir eşik değere ihtiyacı olduğu görülüyor. evrenin geçmişine bakıldığında baryon asimetrisinden beri var olan bir problemden bahsediyorum.
neyse konuyu dağıtmadan; işte yapılan kütle hesaplamaları, gelecekte evrenin üç farklı duruma göre hareket edebileceğini gösterir.
1)eğer büyük patlamanın etkisi > kütleçekim etkisi ise evren sonsuza kadar hızla genişler. ve bir yerden sonra bütün evren termal dengeye ulaşacağından hiçbir yıldız ışıma yapmayacak, hiçbir gezegende hayat olmayacak ve böylece evren ölü bir yapı olarak kalacak.
2) eğer kritik kütle yoğunluğuna erişir ve orada bir çeşit denge sağlanırsa evrenin genişleme hızı artmaya devam edecek, ama sonsuza kadar azalacak, ama hiç durmayacak. karanlık enerjinin varlığı kesinkes kanıtlanırsa bu olasılık olacak demektir.
3) öyle bir an gelecek ki büyük patlamanın itme etkisi > kütle çekim kuvveti eşitsizliği eşitlenecek, ve yine öyle bir an gelecek ki kütle çekim kuvveti baskın gelmeye başlayacak. o zamandan sonra tüm cisimler gerisin geri birbirini çekmeye başlayacak. yine öyle bir an gelecek ki tüm galaksiler, galaksi kümeleri vs. tek bir noktaya kadar sıkışıacak. dolayısıyla yine bir patlama gerçekleşecek. kapalı evren de budur. böyle bi patlayan bi büzüşen bi yapı.
günümüz kozmolojisi bu 3 sonuçtan hangisinin geçerli olacağını tartışır. kozmologlar 2. (oratadaki diyagram) diyagrama daha fazla ihtimal veriyorlar.
kullanılan yöntemler ise saf matematik ve fizik. kitaplarımı karıştırırsam formülasyonu yazabilirim ama inanın çok üşeniyorum :) eğer çok merak ederseniz size ders notlarımı yollayabilirim.
3- genişlemenin ötesinde ne var? 2. sorunuza cevap verirken söyledim: evrenin termal dengeye ulaşması var. entropi artacak, artacak ve artacak.
(bkz: evrenin termodinamik ölümü)
einstein vakti zamanında evrenin kapalı olduğuna inanmış ama yaptığı hesaplamalarda açık çıkmış. öylesine inandırmış ki kendini evrenin kapalı olduğuna, kafasından bi sabit eklemiş formüllere. (bkz: kozmolojik sabit).
buna göre denklemlerini yeniden hesaplamış ve evreni durağan, yani kapalı hale getirmeye çalışmış. fakat sonradan, yapılan galaksi gözlemlerinde doppler'in kırmızıya kayma etkisi gözlenmiştir. bu da tüm galaksilerin birbirlerinden uzaklaştığı, yani evrenin genişlediği anlamına gelmektedir. einstein ise bu olayın sonucunda "kozmolojik sabit hayatımın hatasıydı" demiştir.
fakat sanıyoruz einstein'in "hayatımın hatası" dediği şey aslında evrendeki en büyük soru işaretinin cevabı. yani adam yanlışlıkla mükemmel bişey buldu, ama inanmadığı için çözmeye kasmadı.
kozmolojik sabit, aldığı değere göre evrenin geleceğini belirliyor. pozitifse, ilk cevabımdaki birinci durum (termal ölüm), sıfıra eşitse ikinci durum, negatif ise kapalı evren demektir.
kozmolojik sabiti hesaplamak şart. bu da karanlık maddelerin getirdiği ek kütlelerle mümkün. karanlık madde ne olursa olsun görülemeyen bir madde. karadelikten çoooooooook farklı bir şey. ikisini karıştrmayın. karanlık maddelerin varlığı kanıtlandı, bilimsel olarak artık teori olmaktan çıktılar. varlıkları ise gravitasyonel lens kuvveti aracılığıyla kanıtlandı. hatta haritası bile çıkartıldı.
karanlık madde haritası: www.youtube.com
videoda hem karanlık madde haritası, hem de gravitasyonel lens kuvvetinin nasıl bir şey olduğu anlatılıyor. ilgilenen olursa mesaj atsın detaylı olarak anlatabilirim.
karanlık maddeye niye ihtiyaç duyulmuş? evrenin sonlu mu sonsuz mu olduğu nasıl karanlık maddeyle ilişkilendirilebilir? şöyle ki; yapılan veri analizleri sonucunda (bir veri grubunda, belli bir bölgeye bakıp, tüm veri grubu hakkında fikir sahibi olma yöntemi, bir nevi tamamlama olayı) evrenin toplam kütlesi aşağı yukarı hesaplandı. kritik kütle yoğunluğu da belli. ve arada derin bir fark var. bu kütle farkı, bizim bilmediğimiz bir madde olduğuna işaret ediyor. karanlık madde ilk buradan yola çıkılarak ortaya atıldı. ve cidden var böyle bir şey, kanıtlandı işte.
dolayısıyla tüm evrenin karanlık madde haritası çıkartılıyor şu an. fakat bilinen bir şey var ki; o da karanlık maddelerin de aradaki kütle farkını kapamaya yetmeyeceği. yani bir şey daha var. o da karanlık enerji. karanlık enerji ise tamamen teori. varlıkları belirli değil. madde formunda değil de enerji formunda olduğu için olayları farklı. evrenin genişleme hızını belirleyen etken olarak gösteriliyor karanlık enerji.
ve fakat lütfen evrenin içerisinde gelişen olayları tanrıya bağlamayın. amacım dünkü sansürsüz programında olduğu gibi tartışmak değil. ama işin içine tanrıyı katılmasın lütfen.
çünkü evren dediğimiz yapı aslında son derece kompleks başka bir yapının çok basit bir sonucu bile olabilir. bize göre en kompleks yapı evren. ama sicim teorisi ve teorinin gelişimini incelerseniz membrane adı verilen zarımsı yapıların birbirleriyle çarpışması sonucu big bang'in olduğu (yani evrenin meydana geldiği) sanılıyor. graviton adı verilen parçacıklar bulunursa evrenle ilgili hemen her şeyi öğreneceğiz.
the elegant universe adlı belgeseli izlemenizi öneririm.
deckard (23.08.09 00:34:21) /msg ... X"
"1- mevcut teorinin üç sonucu var. ikisi evrenin sonsuz olduğuna işaret ediyorken, biri ise kapalı evren (yani sonlu) olduğunu söylüyor.
2- kozmoloji bilimi sayesinde hesaplanıyor. uzun uzun sayfalarca formülleri buraya yazamayacağım ama dediğim gibi; standart teoriye göre şöyle bi diyagram var;
www.fas.org
scale of the universe bileşeni 0'a inen grafik evrenin sonlu olduğunu söylüyor. diğer ikisi ise açık evreni işaret eder. olayın arkasında yatan mantık şu;
big bang oluyor, evren hızla genişliyor, atomlar yapı oluşturabilecekleri duruma geliyor. akabinde belli yerlerde çökmeler ve buna bağlı birikmeler yaşanıyor. sonrasında galaksiler, yıldızlar, gezegenler ve diğer gök cisimleri oluşuyor. buraya kadar her şey süper.
fakat yapılan kütle-enerji hesaplamaları ve diğer bir ton hesaplamalar sonucunda evrenin kritik kütle yoğunluğunun bir eşik değere ihtiyacı olduğu görülüyor. evrenin geçmişine bakıldığında baryon asimetrisinden beri var olan bir problemden bahsediyorum.
neyse konuyu dağıtmadan; işte yapılan kütle hesaplamaları, gelecekte evrenin üç farklı duruma göre hareket edebileceğini gösterir.
1)eğer büyük patlamanın etkisi > kütleçekim etkisi ise evren sonsuza kadar hızla genişler. ve bir yerden sonra bütün evren termal dengeye ulaşacağından hiçbir yıldız ışıma yapmayacak, hiçbir gezegende hayat olmayacak ve böylece evren ölü bir yapı olarak kalacak.
2) eğer kritik kütle yoğunluğuna erişir ve orada bir çeşit denge sağlanırsa evrenin genişleme hızı artmaya devam edecek, ama sonsuza kadar azalacak, ama hiç durmayacak. karanlık enerjinin varlığı kesinkes kanıtlanırsa bu olasılık olacak demektir.
3) öyle bir an gelecek ki büyük patlamanın itme etkisi > kütle çekim kuvveti eşitsizliği eşitlenecek, ve yine öyle bir an gelecek ki kütle çekim kuvveti baskın gelmeye başlayacak. o zamandan sonra tüm cisimler gerisin geri birbirini çekmeye başlayacak. yine öyle bir an gelecek ki tüm galaksiler, galaksi kümeleri vs. tek bir noktaya kadar sıkışıacak. dolayısıyla yine bir patlama gerçekleşecek. kapalı evren de budur. böyle bi patlayan bi büzüşen bi yapı.
günümüz kozmolojisi bu 3 sonuçtan hangisinin geçerli olacağını tartışır. kozmologlar 2. (oratadaki diyagram) diyagrama daha fazla ihtimal veriyorlar.
kullanılan yöntemler ise saf matematik ve fizik. kitaplarımı karıştırırsam formülasyonu yazabilirim ama inanın çok üşeniyorum :) eğer çok merak ederseniz size ders notlarımı yollayabilirim.
3- genişlemenin ötesinde ne var? 2. sorunuza cevap verirken söyledim: evrenin termal dengeye ulaşması var. entropi artacak, artacak ve artacak.
(bkz: evrenin termodinamik ölümü)
einstein vakti zamanında evrenin kapalı olduğuna inanmış ama yaptığı hesaplamalarda açık çıkmış. öylesine inandırmış ki kendini evrenin kapalı olduğuna, kafasından bi sabit eklemiş formüllere. (bkz: kozmolojik sabit).
buna göre denklemlerini yeniden hesaplamış ve evreni durağan, yani kapalı hale getirmeye çalışmış. fakat sonradan, yapılan galaksi gözlemlerinde doppler'in kırmızıya kayma etkisi gözlenmiştir. bu da tüm galaksilerin birbirlerinden uzaklaştığı, yani evrenin genişlediği anlamına gelmektedir. einstein ise bu olayın sonucunda "kozmolojik sabit hayatımın hatasıydı" demiştir.
fakat sanıyoruz einstein'in "hayatımın hatası" dediği şey aslında evrendeki en büyük soru işaretinin cevabı. yani adam yanlışlıkla mükemmel bişey buldu, ama inanmadığı için çözmeye kasmadı.
kozmolojik sabit, aldığı değere göre evrenin geleceğini belirliyor. pozitifse, ilk cevabımdaki birinci durum (termal ölüm), sıfıra eşitse ikinci durum, negatif ise kapalı evren demektir.
kozmolojik sabiti hesaplamak şart. bu da karanlık maddelerin getirdiği ek kütlelerle mümkün. karanlık madde ne olursa olsun görülemeyen bir madde. karadelikten çoooooooook farklı bir şey. ikisini karıştrmayın. karanlık maddelerin varlığı kanıtlandı, bilimsel olarak artık teori olmaktan çıktılar. varlıkları ise gravitasyonel lens kuvveti aracılığıyla kanıtlandı. hatta haritası bile çıkartıldı.
karanlık madde haritası: www.youtube.com
videoda hem karanlık madde haritası, hem de gravitasyonel lens kuvvetinin nasıl bir şey olduğu anlatılıyor. ilgilenen olursa mesaj atsın detaylı olarak anlatabilirim.
karanlık maddeye niye ihtiyaç duyulmuş? evrenin sonlu mu sonsuz mu olduğu nasıl karanlık maddeyle ilişkilendirilebilir? şöyle ki; yapılan veri analizleri sonucunda (bir veri grubunda, belli bir bölgeye bakıp, tüm veri grubu hakkında fikir sahibi olma yöntemi, bir nevi tamamlama olayı) evrenin toplam kütlesi aşağı yukarı hesaplandı. kritik kütle yoğunluğu da belli. ve arada derin bir fark var. bu kütle farkı, bizim bilmediğimiz bir madde olduğuna işaret ediyor. karanlık madde ilk buradan yola çıkılarak ortaya atıldı. ve cidden var böyle bir şey, kanıtlandı işte.
dolayısıyla tüm evrenin karanlık madde haritası çıkartılıyor şu an. fakat bilinen bir şey var ki; o da karanlık maddelerin de aradaki kütle farkını kapamaya yetmeyeceği. yani bir şey daha var. o da karanlık enerji. karanlık enerji ise tamamen teori. varlıkları belirli değil. madde formunda değil de enerji formunda olduğu için olayları farklı. evrenin genişleme hızını belirleyen etken olarak gösteriliyor karanlık enerji.
ve fakat lütfen evrenin içerisinde gelişen olayları tanrıya bağlamayın. amacım dünkü sansürsüz programında olduğu gibi tartışmak değil. ama işin içine tanrıyı katılmasın lütfen.
çünkü evren dediğimiz yapı aslında son derece kompleks başka bir yapının çok basit bir sonucu bile olabilir. bize göre en kompleks yapı evren. ama sicim teorisi ve teorinin gelişimini incelerseniz membrane adı verilen zarımsı yapıların birbirleriyle çarpışması sonucu big bang'in olduğu (yani evrenin meydana geldiği) sanılıyor. graviton adı verilen parçacıklar bulunursa evrenle ilgili hemen her şeyi öğreneceğiz.
the elegant universe adlı belgeseli izlemenizi öneririm.
deckard (23.08.09 00:34:21) /msg ... X"
0
