bir balığı ağaca tırmanmasıyla, bir koalayı yüzmesiyle yarıştıramazsınız. köylünün yaşamındaki her şey köydür, köyde bilmediği şey yoktur. şehir insanının ise bütün yaşamı şehirdir, o şehirde, o yaşamda bilmediği şey yoktur. ikisi yer değiştirsin, en ufak uyum sağlayamaz ikisi de. o yüzden farklı değerlerle eşittir diyorum ben.
Kültür yaşam pratiklerinin tamamıdır. Bu anlamda en azından ideal tipleştirilmiş kentli ve köylüde alt-üst şeklinde karşılaştırılamayacak farklı kültürel örüntüler vardır. Lakin genel kullanımda kültürlü olmak tırnak içinde entelektüel olmak, burjuva seremonilerine (yeme-içmeden sanat spora) hakim olmak gibi şeyleri refere ettiğinden kentli insanın "kültürlü" olarak addedilmesi daha olasıdır.
şehirlisine ve köylüsüne göre değişir.
ümit yaşar oğuzcan'ın bir kısa yazısı/anısı vardı; şehirde lüks bir apartman dairesinde kristal avizeli bir evde, evin sarı boyalı saçlı hanımıyla sohbet ediyor ama evde bir eksiklik var, o da etrafta tek bir kitap, kağıt olmaması ve ev sahibesindeki bunu yansıtan sığlık. sonra bir dağ başında çobanın çadırına konuk oluyordu ve çobanın sandığındaki kitapları okuyorlardı.
trt2'de "seyyahların izinde" diye bir belggesel vardı, akdenizin göçer, yörüklerini anlatıyordu. bir bölümün büyük kısmında iki göçebe türkmenle yapılan söyleşi yer alıyordu. üstleri örgü süveterli, güneş yanığı bu iki köylü program boyunca çevrelerine, tarihlerine, yaşam tarzlarına ilişkin bilgi dolu ve bilgece şeyler söylediler, arada birbirlerinin sözlerini kestiklerinde saygıyla özür dilediler. Bana göre hem kitabi bilgi hem insani bilgelik açısından çoğu şehirliden kültürlüydüler.
kulturle kasit ne?
sehirde sokakta yururken yere tukuren, copunu sokaga ya da arabasinin camindan firlatan adam mi yoksa koyunde evinin icinden cok onunun temizligine dikkat eden koylu mu daha kulturlu? yoksa yasadigi cevrenin gerektirdigi entellektuel birikime sahip olan ya da bulundugu ortama uyum saglayamamis sehirli/koylu mu?
şehirliyi tanımlamak lazım. göçle gelmiş, varoşlarda yaşayan şehirli, dediğiniz gibi çöpünü sokağa atan, yere tüküren adam. ama şehrin elit tabakası, kuşaklardır en iyi eğitimi almış, en güzel yerlerde yemiş içmiş, evinde bin kitaplık kütüphanesi olan adam tabii ki de daha kültürlü.