Diğer insanlar ne yapıyor da kuyumcu paraları alıp kaçıyor?
Anadoluda yaşayan insanların bir kısmı ( bazı şehirlerde büyük bir kısmı ) altınlarını bankaya yatırmak yerine kuyumcuda bırakıyorlar, kuyumcu da o altınlara karşılık günü geldiğinde daha fazla faiz veriyor.
Örn: Sen 1 kilo altın alıyorsun kuyumcuya veriyorsun, kuyumcu da onun karşılığında altınını almaya gittiğinde 1 kilo 100 gram altın veriyor sana.
Daha fazla para kazanma hırsında olan insanların senelerdir uyguladığı bir sistem. Kuyumcu da bi akşam malı mülkü yüklüyor ve kayboluyor.
Banka faizi haram diye ya da sisteme girmesin diye kuyumcuya veriyorlar paraları. Bazen 400k altını bana borç olarak 600 k ver diye borç alan da oluyor; para havuzu oluyor sonra toplayıp kaçıyor :D
buna mantarcılık deniyormuş.
kuyumcular teknik olarak bir çeşit banka (hatta bankaların çıkışı da öyle oluyor zaten*.)
bu vatandaşlar da kasa kiralamak ya da bankaya güvenmek yerine kuyumcuya güveniyorlar. "senin kasan var, al sakla, ben saklayamam" diyorlar. karşılıklı güven oluşuyor. günün birinde yeterince altını olan kuyumcu dükkanı kapatıp gidiyor. bir de sadece saklamak değil "ben senin yerine bu altını işleteyim, karı senle paylaşırız mevzusu da var sanırım. güvenlik ihtiyacı + kazanç beklentisi ile bu kerizleme işi oluşuyor.
*(bankaların doğuşu -> kuyumcuya altınını veriyorsun, o da sana altınının onda olduğuna dair belge veriyor sen altını sağa sola vermek yerine altını belgeleyen bu kağıdı gösteriyorsun).
Üstte yazılanlar büyük oranda doğru. Hele sosyoekonomik açıdan dezavantajlı olan ev kadınları, üç kuruş para biriktirirlerse bunu tanıdıkları (genelde mahalledeki) sarrafta altına çevirip bu altını sarrafa saklaması için bırakıyorlar.
Bu durum iki tarafın da işine geliyor: sarraf para harcamadan ticari sermayesini büyütüyor, kadın da altını evde kocasının bulup el koyması riskinden kurtuluyor. Küçük miktarlarda faiz olmuyor bildiğim kadarıyla, sarraf sadece müşterisi için saklama işini yapıyor.
Bu işler de son derece kelek kayıtlarla, genelde bir ajandaya alınan notlarla yapılıyor.
