X ürünü var ve biz bunu alıyoruz diyelim. X ürününe Y lira ödüyoruz. Y'nin yüzde 1, 10 veya 20'si oluyor.
1- Diyelim X tuvalet kağıdı vb olmazsa olmaz bir ürün. Bazı insanlar diyor ki "devlet tuvalet kağıdı için bile benden vergi alıyor." Bu mantık isabetli mi?
2- Mesela KDV iadesi olan dönem vardı fiş topluyorduk sonra kaldırıldı. Böyle bir şey doğruysa o zaman en azından zamanında iade edilmemesi gerekmiyor muydu?
3- satıcı açısından düşününce KDV hem devletin ondan belli kurallar çerçevesinde tahsil ettiği bir şey. Hem de bir maliyet kalemi. Ürünün fiyatını belirlerken bunu da hesaba katması doğal. Ama devlet ondan istiyor vergiyi ve bununla ilgili bir şeyi müşteriye yüzde yüz yansıtması bana tuhaf geliyor. Yanlış mı düşünüyorum? Ki "fiş almazsanız şu kadar, kredi kartı bu kadar olur"culara hiç girmiyorum.
4- KDV'yi devlet kimden almayı amaçlıyor bu sistemde tam olarak?
KDV son kullanıcı tarafından ödenir.
yani bir fabrika malı yaptı %18 kdv ile bayisine sattı, bayi bunu alırken o da fabrikaya %18 kdv öder, en son müşteriye satarken %18 kdv alır. o dönem giriş çıkışlarına göre KDV borcu varsa devlete öder. fabrika da kendi mal girişlerine vs bakar buna göre alacaklı veya borçlu çıkabilir. borçluysa KDV borcunu devlete öder.
yani KDV aslında 1 defa malı-hizmeti en son alan tarafından ödenir. bu da genelde halktır.
katma değer vergisi, ürünü üreten (katma değer oluşturan) firmadan/kurumdan alınmak için düzenlenmiş bir vergi türü. ama tabi ki bunun günahı son tüketiciye kesilmiş oluyor. çünkü aldığımız şeylerde vergiyi ödüyoruz ama şahıslara geri dönüşü sağlanmıyor.
Kurumlardan gelir vergisi hakkiyla toplanamadigi icin mecburen urunlere konulan vergi vasitasiyla halktan vergi toplaniyor (gerci su an devlet zaten zenginlerden vergi almak istemiyor).
Baska bir bakis acisiyla "sen bana vergini oderken hile yapiyorsun, o zaman ben de senin urunune vergi koyuyorum" diyor olabilir.
Mantiken temel ihtiyac maddelerine vergi konulmasi "hak" degildir. İdeal bir yerde mantigin şoyle olmasi lazim: diyelim sen luks bir urun aliyorsun (mesela 30 bin liralik takı), o zaman devlet de sana diyecek ki "sen bunu alacak kadar zenginsen biraz da bana vergi vereceksin, ben de o parayla halka hizmet goturucem, yoksul olanlara yardim edicem" vs.
2) fiş toplama olayi "bundan sonra fis toplamayin, herkese ayni miktari iade edecegiz" denildigi icin kaldirilmisti. Yani vergi iadesi veriliyordu. Ancak belki son birkac senedir "şunu vermeyelim artik, unutulmustur, tasarruf olur" denilerek hepten kaldirilmis olabilir. Su an veriliyor mu bilgim yok.
