satilan sey satilik, alinan sey de alinik olur.
kokler -satil-mak ve -alin-mak
alımak diye bir fiil var mı? almak ya da alınmak var. ikisinin de sonu alınık a çıkar.
evet işte benim dediğim de ona çıkıyo; yani alınık = alınmış. ekşiduyuruda verilen ilanlarda alınık yazıyo ya, öyle olmaması gerekiyo sankim. "alınacak" fln yazılsa daha doğru olur sanki. ne biliyim.
satilik veya satilan sey diyince satilmis degil de 'satilacak sey' anlasiliyorsa, alinan veya alinik sey diyince de alinmis degil, 'alinacak sey' anlasilir.
biz boyle anliyoruz kendi aramizda.
ama satılmak diye bir fiil var. satmanın edilgen hali. nawres e kulak verin.
alılık veya alınık diye bir kelime yok malesef güzel türkçe'mizde. tdk sözlüğü'nde yok en azından. bunlar sonradan uydurulmuş kelimeler, belki de ekşi duyuru da uydurulmuştur bilemiyorum:D alınık'ın daha iğrenci ise verilik
alınmak almak fiilinin edilgen hali, yani ingilizcede passive voice dediğimiz olay. satılmak da satmak fiilinin edilgen hali. giyinmek, soyunmak, dövünmek de burdaki örneğe göre verirsek giyinik, soyunuk, dövünük (?) filan oluyor. itilmek, çekilmek, koyulmak da yine burdaki örneğe göre itilik, çekilik, koyuluk filan olmalı, ama kullanılmıyor bu sözcükler. sat-ı-l-ık sat- kökünden -l edilgen yapan ekiyle ekiyle türeyen fiilin -ik/-ik fiilden isim yapan ekiyle isim haline gelmiş bir sözcük. al-ı-n-ık da aynı yapıya sahip. -n de -l de edilgen yapan ekler. alınık sözcüğüne benzer örnekler buldum ama, satılık sözcüğüne yapısal olarak bulsam da kullanılan örnek bulamadım. arayan bulur.
anlamca; satılık: birinin satacağı şey, alınık: birinin alacağı şey, alınık karşılığı duymadım ama satlık sözcüğünün kullanıldığına da çok rastgeldim.
sonuçta, kanımca iki sözcük de bildiğin sapasağlam Türkçe.
dilbilgisi kuralına uyularak türetilen her kelime dilde var olacak, kullanılacak diye bir kural yok, dolayısıyla alınık diye bir kelime türkçe'de olmadığı için sapasağlam türkçe olmasına imkan yok.
bence "haşlak" varsa "alınık" da mümkün :)
1. kelime: satmak. kökü: sat-
edilgen yapım eki getiriyoruz: satılmak. fiilin kökü: satıl-
2. kelime: almak. kökü: al-
edilgen yapım eki getiriyoruz: alınmak. fiilin kökü: alın-
3. kelime: vermek. kökü: ver-
edilgen yapım eki getiriyoruz: verilmek. fiilin kökü: veril-
1. satılmak istenen şey: satılık
2. alınmak istenen şey: alınık
3. verilmek istenen şey: verilik.
bunda anlaşılmayacak ne var? kelimeyi doğru kabul edebilmek için illa sözlükte yer olması gerekmiyor. birçok kelime var ki sözlükte yazmaına rağmen mantık yürüterek oluşturduğumuz bu ve bunun gibi kurallara uymuyor ve bence doğru da değil. ayrıca da kelime uydurmak tdk'nın tekelinde değil. satılmak istenene satılın deniyorsa, alınmak istenene de pekala alınık, verilmek istenene verilik denebilir. biz de uydurabiliriz. tdk'nın uydurmasını beklememize gerek yok.
tdk sözlüğünde böyle bir kelime yok.
tek çözüm $u olabilir:
(bkz: galat-ı meşhur lügat-ı fasihten evladır)
belki torunlarımız tdk sözlüğünde göreceklerdir.
saygılar.
TDK sözlüğünde yer almıyor diye dilde yer almadığını iddia etmek saçmalıktan öte bir şey olamaz. TDK neci ki? dil denilen şey benim konuştuğum, yazdığımdır, TDK onu düzenleyemez, yalnızca araştırabilir. alınık çatır çatır Türkçedir. Dile yerleşmesi yeterlidir, ulus bile Türkçe iken..
teknik incelemeden çok kelimenin anlamıyla ilgili. alınık kelimesindeki edilgenlik anlamı n yi doğuruyor. diğer edilgen kelimeleri düşünün.
ama işte çoğunuzun verdiği örneklerde olduğu gibi (giyinik, soyunuk vs) bunlar "yapılmış" anlamı katıyo kelimeye(giyinmiş, soyunmuş). mesela "alınık" ta olsa olsa "alınmış" anlamına gelebilir. duyuruda kullanıldığı gibi "alınacak" anlamına gelmez bence.